ΕΝΑ BLOG ΓΕΜΑΤΟ ΠΟΙΗΣΗ: HOMO NAVIGATUS

Σας μίλησα ήδη για το HOMO NAVIGATUS και την πολύτιμη αρωγή του στο blog ΚΑΠΕΤΑΝΙΣΣΕΣ. Εδώ θα περιοριστώ να μεταφέρω ένα καταπληκτικό δημοσίευμα από το δικό του blog που είναι αποκλειστικά αφιερωμένο στην ποίηση. Το ποίημα που διάλεξα είναι τεράστιο... Έτσι για να "εκδικηθώ" εκείνους που επιμένουν στις τεράστιες δημοσιεύσεις. Τουλάχιστον ας είναι ποιητικές... Αξίζει τον κόπο να αφιερώσετε χρόνο. Εγώ τουλάχιστον ενθουσιάστηκα... Αν θέλετε μετά, κάνουμε και το σχολιασμό. Λόγω μεγέθους θα το δημοσιεύσω τμηματικά για να διαβάζετε καλύτερα.


ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ

Οι εκατό μνηστήρες της βασίλισσας Πηνελόπης είχαν σκοτωθεί και τα
πτώματά τους, το ένα μετά το άλλο, τα έβγαλαν από τη σάλα της γιορτής
τυλιγμένα με χαλιά. Μολονότι κόντευαν μεσάνυχτα, το σπίτι ήταν ακόμη
στο πόδι μετά τα φοβερά συμβάντα, τα παράθυρα άπλωναν φως μέσα στη
νύχτα κι οι υπηρέτες έτρεχαν πέρα - δώθε. Ακουγόταν πως στη μεγάλη
αίθουσα σάρωναν με σκούπες το αίμα απ' το πλακόστρωτο.

Στο λαμπροφώτιστο υπνοδωμάτιο ο Οδυσσέας άρχισε να μιλάει στη
γυναίκα του την Πηνελόπη για τις εικοσάχρονές του περιπέτειες· για την
Τροία, για τη διαμάχη των βασιλιάδων στο στρατόπεδο·για το ταξίδι της
επιστροφής και τα παράξενα της μακρυνής θάλασσας. Όμως όταν έφτασε
στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη, παρατήρησε πως η Πηνελόπη δίπλα του είχε
αποκοιμηθεί. Και σκέφτηκε: τράβηξε πολλά σήμερα η καημένη· θα
συνεχίσω αύριο. Κι ακούμπησε το κεφάλι του πλάι στο δικό της, πάνω στο
πορφυρένιο προσκεφάλι.

Στο βασιλικό παλάτι είχαν να γίνουν και να μπουν στη θέση τους πολλά,
γιατί οι νεαροί που έβραζε το αίμα τους, τα είχαν κάνει όλα άνω κάτω. Ο
Οδυσσέας κατάστρωσε ένα σχέδιο, πήρε αναφορά από τους επιστάτες του
και ρίχτηκε στη δουλειά. Έστρωσε τη μεγάλη αίθουσα με καινούργιες
μαρμάρινες πλάκες, για να σβήσει και την τελευταία ανάμνηση του κρασιού
μα και του αίματος που χύθηκε. Τα κελλάρια και οι αποθήκες είχαν αδειάσει
ως τη μέση κι έπρεπε να γεμίσουν πάλι. Τα ελαιοτριβεία, παλιότερα καμάρι
της βασιλικής οικονομίας, χρόνια τώρα δεν χρησιμοποιούνταν και ήθελε
χρόνο και κόπο για να τα ξαναφτιάξουν.

Πίσω από το σπίτι οι μνηστήρες είχαν φυτέψει έναν μεγάλο ανθόκηπο και
την φροντίδα του την είχαν αναθέσει σε έναν Σύρο κηπουρό. Εκεί
καλλιεργούσαν νάρκισσους και γαρύφαλα κι εκείνα τα εκατόφυλλα ρόδα,
που μόλις τότε είχε ευδοκιμήσει η καλλιέργειά τους. Μ' αυτά τα λουλούδια
oι μνηστήρες στόλιζαν τα γιορτινά τραπέζια κι έφερναν μεγάλες
ανθοδέσμες στη βασίλισσα, που συναγωνίζονταν για την εύνοιά της.
Η Πηνελόπη δεχόταν μ' ευχαρίστηση τις προσφορές των λουλουδιών και
στόλιζε μ' αυτά τα χάλκινα βάζα στα περβάζια της κρεββατοκάμαρας.

Τώρα ο Οδυσσέας ξεπάτωσε τον ανθόκηπο και στη θέση του έβαλε μια
φυτεία λαχανικών με ποτιστικά κανάλια από τσιμέντο, όπως αυτά που είχε
δει στην Αίγυπτο. Τα λαχανικά ευδοκίμησαν και έδωσαν πτηνοτροφή για
μερικούς μήνες. Όμως τα χάλκινα βάζα της βασίλισσας θα έμεναν πια
άδεια.

Στο μακρυνό ταξίδι της επιστροφής απ' όλα πιο πολλή χαρά έδινε στον
Οδυσσέα το πως θα διηγιόταν στη γυναίκα του όλες αυτές τις περιπέτειες
και πως εκείνη θα κρεμόταν αχόρταγα απ' τα χείλη του και θα τον διέκοπτε
με ερωτήσεις.

Όμως γρήγορα κατάλαβε πως δεν ήταν τόσο προσεκτικός ακροατής σαν
τους Φαίακες, που δύο μέρες ολάκερες άκουγαν με προσήλωση τη
μελωδική του αφήγηση.

Όταν άρχισε τη διήγηση στην Πηνελόπη, εκείνη δούλευε αμίλητη το χρυσό
σχέδιο ενός κεντήματος και κοίταζε αφηρημένη απ' το παράθυρο. Όταν
κάποτε της έκανε μια ερώτηση, κατάλαβε πως μπέρδευε τους
Λαιστρυγόνες με τους Λωτοφάγους· κι αυτό τον πόναγε, γιατί θυμόταν με
ακρίβεια τις εμπειρίες του, που όσο γίνονταν πιο μακρυνές, όλο και πιο
πολύ τις αγαπούσε.

Μόνον όταν μιλούσε για τη νύμφη Καλυψώ φαινόταν ν' ακούει
προσεκτικότερα. Και το ενδιαφέρον της αυτό τον ερέθιζε κι εξιστορούσε
τούτο το κομμάτι της περιπλάνησής του πιο διεξοδικά: το μοναχικό νησί, το
θαυμαστό ιερό άλσος, που στα δέντρα του φώλιαζαν τα θαλασσοπούλια,
και την ευωδιαστή σπηλιά της θεάς.

Πόσο καιρό έμεινες σ' αυτή την Καλυψώ; ρώτησε μια φορά. Επτά χρόνια,
απάντησε αυτός.

Έσκυψε στο εργόχειρό της και τα μάτια της σκοτείνιασαν.

Τον καιρό που έλειπε ο Οδυσσέας, κάθε βράδυ, την ώρα που ανάβουν τα
φώτα, άρχιζε στη μεγάλη αίθουσα η γιορτή των μνηστήρων. Και η
Πηνελόπη άκουγε που 'φταναν ως το δωμάτιό της ο θόρυβος του
συμποσίου, ο ήχος του αυλού και οι χαρούμενες φωνές των αντρών, που
της ήταν αφοσιωμένοι.

Μερικές φορές, σκεπασμένη με τον πέπλο, ανέβαινε κρυφά στη στοά που
περιέτρεχε ψηλά την αίθουσα και κοίταζε πίσω από έναν στύλο τους
άντρες, που κάθονταν σε επίχρυσα καθίσματα: τον θεϊκό Αντίνοο - τα
μάτια του ήταν σαν τη νύχτα - τον ευγενή μεσόκοπο Ευρύμαχο και τον
Μένωνα, που ακόμη ήταν παλικαράκι. Τώρα ο αυλός είχε βουβαθεί και όλα
στο σπίτι ακολουθούσαν την κανονική τους πορεία. Όμως, πάντοτε, όταν
ερχόταν η ώρα που άναβαν τα φώτα, η βασίλισσα γινόταν ανήσυχη κι
έδειχνε να της λείπει αυτός ο ήχος κι αυτές οι μακρυνές φωνές, που όλες
τώρα είχαν πεθάνει. Και μία φορά δεν μπόρεσε να κρατηθεί·έριξε πάνω της
τον πέπλο, όπως τότε, ανέβηκε στη στοά και κοίταζε κάτω στη σάλα. Εκεί
στέκονταν τα επίχρυσα καθίσματα σε μεγάλες σειρές πλάι στον τοίχο, το
καθένα σκεπασμένο με ένα κάλυμμα από γκρίζο λινό ύφασμα.

Και μέσα στη σιωπή άκουσε την φωνή του άντρα της, που έλεγε: Εύμαιε,
μην τ' αφήνεις άλλο τα γουρουνάκια έξω μες στη νύχτα·άρχισε να κάνει
ψύχρα. Όταν κάποτε έφεραν στο τραπέζι ένα στρογγυλό κεφάλι κατσικίσιο
τυρί, σαν κι αυτά που έχουν σ' όλα τα νησιά της Μεσογείου, ο Οδυσσέας
δεν κρατήθηκε και γέλασε μόνος του. Δεν τον ρώτησε, τι τρέχει, κι έτσι
άρχισε από μόνος του να διηγείται: Αυτό το κατσικίσιο τυρί μου θυμίζει τη
σπηλιά του Πολύφημου. Είχε εκατοντάδες τέτοια κεφάλια σε σανίδες
τριγύρω στους πέτρινους τοίχους. Και μόλις χωθήκαμε στη σπηλιά, οι πιστοί
μου σύντροφοι κι εγώ, τότε είπα…

Φίλε μου, τον διέκοψε, φαίνεται ότι δεν ξέρεις πως μου την έχεις κιόλας
πει αυτή την ιστορία τέσσερις φορές. Την ξέρω λοιπόν· πώς μεθύσατε τον
καημένο τον γέρο, πώς του βγάλατε - δέκα ενάντια σ' έναν - το μοναδικό
του μάτι, τα έχω ακούσει πιο πολύ απ' όσο θέλω. Περισσότερο θα ήθελα να
μάθω για σένα, τι έκανες αυτά τα δέκα χρόνια στην Καλυψώ.

Το έχω απ' το νησί της Καλυψώς.

Τότε καταλαβαίνω, γιατί το αγαπάς τόσο πολύ. Συγκράτησε τα νεύρα του.
Όχι είπε, δεν καταλαβαίνεις τίποτε, τα σκέφτεσαι όλα λαθεμένα. Πέταξε το
εργόχειρό της και κίνησε για την πόρτα. Γυναίκα, φώναξε πίσω της, ας μη
σταματήσουμε τη συζήτηση· θ' αφήσουμε να ριζώσει ανάμεσά μας ο
δαίμονας της δυσπιστίας; όμως εκείνη έκλεισε πίσω της την πόρτα
σιωπηλά.



Τα βράδια, πριν πάει για ύπνο, ο Οδυσσέας άφηνε το μικρό κογχύλι στο
πρεβάζι, δίπλα στο κρεββάτι νου. Κι ένα πρωί, όταν ξύπνησε, είχε
εξαφανιστεί. Έψαξε παντού, ενώ η Πηνελόπη τον παρακολουθούσε
σιωπηλά, κι αφού δεν το βρήκε, κάλεσε όλο το υπηρετικό προσωπικό και
υποσχέθηκε μια χρυσή μνα σε όποιον θα του έφερνε το κογχύλι.

Χρειάζομαι κι άλλες αποδείξεις; είπε η Πηνελόπη. Τώρα φαίνεται πόσο
προσκολλημένος είσαι σε ό, τι σου θυμίζει αυτή την πόρνη.

Τότε τον έπιασε θυμός. Δεν είναι πόρνη· με βοήθησε στα χρόνια της
ανάγκης κι εγώ θα την φυλάξω την ευγνωμοσύνη που της χρωστάω.
Ευγνωμοσύνη, ξέρω για τι, είπε η Πηνελόπη μ' ένα πρόστυχο χαμόγελο.

Ο Οδυσσέας παρατήρησε πόσο κακοδιάθετη έδειχνε εκείνη την στιγμή και
ηρέμησε. Δεν μπορείς να καταλάβεις, είπε, όμως δεν θ' αφήσω ν' ατιμαστεί
η ιερότητα του πόνου μου.

Τώρα έμενε μέρες ολάκερες κάτω στο ακρογιάλι ανάμεσα στα βράχια. Στις
σχέσεις του με τη θάλασσα συνέβη μια αξιοσημείωτη μεταβολή. Αρχικά,
μετά την επιστροφή του, δεν ήθελε ούτε να τα δει τα νερά, που μέσα τους
είχε τόσο υποφέρει. Τότε συνήθιζε να λέει, ότι ευτυχισμένος γίνεσαι μόνο
στο μέρος που οι άνθρωποι περνάνε για φτιάρι το κουπί που κουβαλάς
στον ώμο. Τώρα αγαπούσε και πάλι την θάλασσα, καθόταν ανάμεσα στα
βράχια κι αφουγκραζόταν τον δυνατό ήχο του κύματος που έσκαγε και
μέσα του μεγάλωνε με έναν οδυνηρά γλυκό τρόπο ένα συναίσθημα
συντροφικότητας γι' αυτό.

Εκεί λοιπόν σκεφτόταν: μα πώς άλλαξαν όλα; Εκεί στο νησί νοσταλγούσα
την πατρίδα μου·και τώρα που έχω την πατρίδα, κάθομαι στην ερημιά της
ακροθαλασσιάς ανάμεσα στις σανίδες που 'χει ξεβράσει η παλίρροια και
νοσταλγώ την έλλειψη της πατρίδας.

Όμως μέσα του έλαμπαν με μυθική λάμψη όλες οι περιπέτειες των είκοσι
χρόνων. Και την ώρα που τα σβησμένα του μάτια έψαχναν τον ορίζοντα,
ψιθύριζαν - μόνο γι' αυτόν - τα χείλη του ασταμάτητα την αθάνατη
αφήγηση: για τον αγώνα των βασιλιάδων, για τα νυχτερινά ταξίδια στις
στενές θαλασσινές διαβάσεις και για τα νησιά των νυμφών.


Περ.Η Λέξη(Ιούνιος 1990)
Victor Auburtin (1870-1928)
ΜΤΦΡ. Αγαθοκλής Αζέλης

Ω γυναίκαι και άντραι του πληρώματος ...

Διαβάσατε παρακαλώ προσεκτικά τούτο το ποίημα. Κι απέ, θέλω την καθαρή σας γνώμη. Την κρίση σας δίχως δόλο. Υπέρ του Οδυσσέα τάσσεσθαι ή υπέρ της κυρα - Πηνελόπης;

Ποιος το δίκιο έχει σε τούτη την ιστορία;

Και τι απέγινε το κοχύλι; Τι υποθέσεις κάμετε;;;

Ω πολυμήχανε Νέμο, αυτόν τον τρόπο βρήκες ωρέ να πάρεις εκδίκηση; Μα τους θεούς και τον Δία αυτοπροσώπως, το βλέπω να συνεχίζουμε με κατεβατά. Να το ξανακάνεις αδερφέ.

Λοιπόν περί του κοχυλιού. Θέλει και ρώτημα; Η κυρα Πηνελόπη ζώνη δεν είχε;

Επί των υπολοίπων. Κοίτα να δεις. Θες να μιλήσω ειλικρινά; Να μιλήσω. Όλοι οι άντρες εδώ θα πάρουν το μέρος του Οδυσσέα και όλες οι γυναίκες της Πηνελόπης. Ηλίου φαεινότερον αυτό. Βέβαια και η Καλυψώ ήταν γυναίκα... Είναι κι αυτό σημαντικό. Και αυτή ήταν η πιο χαμένη. Πέρασε ο άνδρας ο πελαγίσιος ο ..... θα φάω κανένα μπαν αν πω τη λέξη του Λιαντίνη... γλέντησε όσο γλέντησε, έπαιξε όσο έπαιξε με τα ... κοχύλια της... μα κι αυτός, κογχύλι βρήκε να πάρει για σουβενίρ; και μετά μην τον είδατε τον... Παναγή. Στη γυναικούλα του και στο παιδάκι του.

Και τι ρωτάς την άλλη; Που είχε καλομάθει τόσον καιρό; Εσείς οι ναυτικοί κατά που ξέρω, τέτοιες ερωτήσεις ποτέ δεν κάνετε. Γιατί άμα ρωτάς, είδαμε και την Πηνελόπη δηλαδή, μπορεί και να μάθεις. Και μπορεί η απάντηση διόλου να μη σ' αρέσει.

Διότι αγαπητέ και φίλτατε συνοδοιπόρε η ζωή είναι μία. Και το δώρο της κρίμα να το σπαταλάς ανώφελα περιμένοντας τον άλλο να περάσει την εφταετία του με την κάθε Καλυψώ.

Αλλά και με μία Πηνελόπη ολοζωής κι αυτό βραχνάς είναι. Δε θα γνωρίσεις ποτέ έτσι τα ... κογχύλια και θα πας άγουρος και άμαθος. Λέει; Δε λέει.

Η ιστορία φίλε μου θυμίζει το τσακάλι και το λαγουδάκι. Εδώ παίζει ρόλο με ποιο μάτι θα κοιτάξεις. Το p ή το q; Το θηλυκό ή το αρσενικό; Της συζύγου ή της ερωμένης; Του πατέρα ή του γιου; Διότι είναι και ο γιος στη μέση... Θαρρώ ότι μόνο ο Λαέρτης θα μπορούσε να δώσει ζυγιασμένη απάντηση. Σαν πατέρας. Που είχε τον πόνο της απουσίας αλλά και την αγάπη για το γιο. Που έβλεπε τι τράβαγε η νύφη του τόσα χρόνια αλλά και καταλάβαινε τι ζήταγε ο γιος του ο ταξιδευτής εκεί στα ξένα ακρογιάλια.

Γεγονός είναι πως σε τέτοιες περιπτώσεις μόνο ο τρίτος μπορεί να κρίνει. Αλλά κι αυτός ψυχρά... Δίχως να μπορεί να μετρήσει τον πόνο του καθενός. Δύσκολα μας έβαλες Νέμο... Τουλάχιστον μας υποψίασες να κρύβουμε τα κογχύλια και να μην τα παρατάμε στα περβάζια...

Στην αξιόλογη αυτή ανάρτηση που μας μετέφερε ο Νέμος από το blog του φίλου Homo Navigatus, αξίζει κανείς να παραθέσει ένα απόσπασμα από διδασκαλία του Λιαντίνη. Αναφέρερεται στη δολοφονία των μνηστήρων, τη μνηστηροφονία. Ακούστε την για να λάβετε γνώση του τρόπου που ενεργούν οι έλληνες όταν ο άλλος προσπαθήσει να τους βλάψει. Εκεί κεντράρισε ο Όμηρος κατά την επιστροφή του Οδυσσέα...



Στη νέμεσι. Στην τιμωρία εκείνου που δίχως να φοβάται θεούς , φέρεται άδικα. Οι παππούδες μας δεν είχαν γλυκανάλατη επιείκεια. Παρά μόνο αν αυτή η συμπεριφορά είχε παιδαγωγικό αποτέλεσμα.

Όθεν το τελευταίο που ενδιαφέρει εδώ είναι το ποιος άρπαξε το κοχύλι. Το μόνο που ενδιαφέρει είναι η δίκαιη τιμωρία του Οδυσσέα. Να χάσει αυτό το "σουβενίρ" και να γαληνέψει και η ψυχή της σιωπηλής Πηνελόπης που τον καρτερούσε είκοσι χρόνους άπραγη...

Με ποιον τάσσομαι;

Με το κοχύλι!!!

Λοιπόν, η ουσία είναι το κοχύλι στην προκειμένη περίπτωση. Έτσι κι αλλιώς η ιστορία ουδεμία σχέση έχει με Οδυσσέα ή με Πηνελόπη. Ούτε κι εμείς Νέμο μου υπάρχει περίπτωση να γίνουμε ... πηνελόπες τη σήμερον ημέρα. Σήκω εσύ και φύγε για είκοσι χρόνους και γύρνα μετά με κοχύλι ή χωρίς να βρεις την καλή σου.

Σου βρήκα και μια σχετική φωτογραφία, έτσι για να ονειρεύεσαι ... κοχύλια:

Το κοχύλι... Τι μου θύμισε Μυρτάλη.

Και θα φροντίσω να το μεταφέρω. Και τη φωτογραφία του και τη κυρίως το ποίημα. Ένα ποίημα που ανέβασε, ποιος άλλος; Ο καλός μας ο Homo Navigatus:




Κάποτε ετούτο το ποίημα έγινε αφορμή για ανάδρομες πορείες σε χρόνια περασμένα... Μια αναπόληση που την αφιέρωσα στον φίλο Homo Navigatus. Και στο κοχύλι του που μου έδωσε την αφορμή.

Νέμο μου, όπως βλέπεις ατύχησες. Ο πόλεμος αντρών - γυναικών αναβάλλεται επ' αόριστον. Μας κέρδισε το κοχύλι... Και μη βιαστείς να χαρείς ερμηνεύοντας λάθος. Γιατί στις μέρες μας κοχύλια μαζεύουμε κι εμείς...

Επειδή μάλιστα πριν από λίγο ανέβασα μια αναφορά σε ένα μουσικό μπλογκ, στο Μενεστρέλλων Πολιτεία, δράττομαι της ευκαιρίας να σας παραπέμψω και σε τραγούδι σχετικό...

http://www.esnips.com//doc/0776ef98-feea-4585-9144-cd1cf81f1b08/Κοχύλι.mp3

Πατήστε εδώ για να διαβάσετε και το ποίημα του Ελύτη...