ΜΕΝΕΣΤΡΕΛΛΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Να προστατεύουμε, Άννα Μαρία. Μεγάλη κουβέντα και άλλο τόσο ο αντίλογος. Τι σημαίνει προστασία; Και τι και από ποιον προστατεύουμε;

Πριν λίγους μήνες μου έτυχε το εξής. Θέλησα να ανεβάσω ένα βιντεάκι με φωτογραφίες και με μουσική που έγραψα κάποτε από μια ραδιοφωνική εκπομπή.

Οι φωτογραφίες ήταν του παππού μου. Πεθαμένος πια εδώ και χρόνια. Η μουσική... Ήταν τραγούδι που τραγούδησε κάποτε ο ίδιος παππούς, νέος ακόμη, και ας μην ήταν τραγουδιστής. Το τραγούδησε για να σωθεί το τραγούδι και ο τρόπος που το έλεγαν οι παλιοί στα χωριά μας.

Το "κασετοφωνάκι", μιλάμε για δεκαετία του '50, καταλαβαίνετε ... το κρατούσε ένα άλλο αγαπημένο πρόσωπο. Ο άνθρωπος που με βάφτισε. Ήταν η "δουλειά" του αυτή. Να καταγράφει το λαϊκό μας πολιτισμό. Λαογράφος και από τους καλύτερους που έβγαλε αυτή η χώρα. Γεώργιος Μέγας το όνομά του.

Θεώρησα ότι μπορώ να χρησιμοποιήσω ένα απόσπασμα από το τραγούδι για να συνοδεύσω το βιντεάκι με τις φωτογραφίες του παππού. Λογάριασα χωρίς τον ξενοδόχο.

Δέχτηκα τέτοιες πιέσεις που αναγκάστηκα να κατεβάσω το βίντεο. Και να πεις ότι το έδινα έναντι αμοιβής; Πανηγύρι γινόταν εκείνες τις μέρες στο χωριό μας και θέλησα να το προσφέρω στους συγχωριανούς. Να θυμούνται - που λένε - οι παλιοί, και να μαθαίνουν οι νέοι. Και τη μουσική του τόπου και τους ανθρώπους που έφυγαν. Τίτλος του: "Πανηγύρι ήταν και τότε".

Και τονίζω. Δεν ήταν καν ολόκληρο το τραγούδι.

Η εξήγηση του "γιατί" μου ζήτησαν να κατεβάσω το τραγούδι; Ανήκε - λέει - στο Λαογραφικό Μουσείο...

Πώς έφτασε στην εκπομπή του ραδιοφώνου; Το παραχώρησε - λέει - το μουσείο μόνο για το ραδιόφωνο. Κι από κει και μετά έπρεπε να μείνει στα σκονισμένα του υπόγεια... Να προστατευτεί!!! Από ποιον;

Από τα αυτιά των νέων παιδιών; Που όσα πρόλαβαν και το άκουσαν πριν κατέβει, ξετρελάθηκαν;

Από τους μεγάλους, που άκουσαν τη γνώριμη φωνή ενός ανθρώπου που αγαπούσαν ιδιαίτερα και συγκινήθηκαν;

Με στενοχώρησε αφάνταστα εκείνο το περιστατικό. Και πάντα με στενοχωρεί όταν υπάρχουν σπουδαία έργα τέχνης ή ό,τι άλλο σπουδαίο έσωσε και δημιούργησε ο άνθρωπος και αντί να το χαίρονται οι επόμενοι, το βάζουμε στα σκονισμένα μας σεντούκια... μπαλαούρα που λέμε εμείς οι ναυτικοί.

Από κει και πέρα, φυσικά και θα συμφωνήσω ότι η τέχνη και οι άνθρωποί της πρέπει να στηρίζονται ώστε να μπορούν να δημιουργούν. Και όχι να πεθαίνουν στην ψάθα. Και θα συμφωνήσω ότι κανείς δε δικαιούται να βγάλει ούτε μια δεκάρα εκμεταλλευόμενος τον κόπο και τη δημιουργία άλλου. Έστω και έμμεσα. Το τελευταίο, δεν το λέω στην τύχη αλλά και δεν αφορά τη μουσική... Όμως η συγκυρία το έφερε μόλις πριν διαβάσω την τοποθέτησή σου, να παρακολουθήσω κάποια βίντεο στο διαδίκτυο. Δεν ήταν μουσική. Αλλά τέχνη ήταν και πάλι. Αφού εκείνος που μίλαγε ήταν ποιητής. Και κάθε του λέξη, ποίημα αληθινό.

Δε βρίσκεται πια ανάμεσά μας. Κάποιοι, όσο ζούσε, φρόντισαν να τον ηχογραφήσουν ή να τον βιντεοσκοπήσουν. Υπάρχουν πολλοί σήμερα που δεν πρόλαβαν να τον γνωρίσουν από κοντά και με μεγάλη δίψα αναζητούν τέτοιο υλικό. Και όχι μόνο ήχου και εικόνας.

Το ερώτημα είναι αν και πώς θα πρέπει να δίνεται αυτό το υλικό... Εγώ λέω πως ναι. Σε γενικές γραμμές ναι. Χρειάζονται όμως και προϋποθέσεις. Διότι εδώ πρόκειται για πνευματικό έργο. Και υπάρχουν νόμοι που ορίζουν δικαιώματα και τρόπο χρήσης. Από την άλλη, υπάρχει και το δικαίωμα του ανθρώπου να μάθει... Να διαδοθεί η γνώση.

Δεν ξέρω, ειλικρινά, ποια είναι η σωστή απάντηση. Το μόνο που ξέρω με βεβαιότητα είναι πως η όποια προσφορά υλικού που δε σου ανήκει θα πρέπει να είναι τελείως ξένη από αποκόμιση κέρδους στη δική σου τσέπη και ζημιάς σε όποιον έχει το δικαίωμα από το νόμο. Και δε μιλώ μόνο για υλικό κέρδος. Διότι το χρήμα πολλοί εμίσησαν, τη δόξα ουδείς.