Μια τέτοια μέρα, πάνε σχεδόν πενήντα χρόνια από τότε, κατάφεραν οι έλληνες
να φέρουν στην πατρίδα τα οστά του ποιητή Ανδρέα Κάλβου. 19 Μαρτίου του 1960.
Ο Κάλβος είναι ένας ποιητής με αρκετές ιδιαιτερότητες. Κι αν γράφω για εκείνον δεν οφείλεται σε ξεχωριστές γνώσεις για τη ζωή και το έργο του αλλά σε ένα περίεργο δέσιμο που νιώθω με τους στίχους του και πιο πολύ εκείνους που μελοποίησε ο Μίκης και ερμήνευσε η Μαρία Φαραντούρη. Δεν ξέρω τι είναι εκείνο που πρώτη φορά με τράβηξε να προσέξω και να σιγοτραγουδήσω αυτά τα παράξενα τραγούδια. Μόνη βεβαιότητα είναι που μεγάλωσα και πλάστηκα μαζί τους τόσο έντονα που να νιώθω πια τον Κάλβο δικό μου άνθρωπο. Δικό μου γιατί μιλάει στην ψυχή μου. Αλλά και τόσο άγνωστο... γιατί ελάχιστα γνωρίζω για εκείνον.
Τα βιογραφικά σημειώματα που αναφέρονται στον Κάλβο είναι συνήθως λιγόλογα και μερικοί
τον χαρακτηρίζουν αβιογράφητο. Γεννήθηκε στα 1792 στη Ζάκυνθο. Πέθανε στα 1869 στην Αγγλία. Πάνε διακόσια χρόνια από τη γέννηση και περίπου 140 από το θάνατό του. Και όμως αυτά τα χρόνια δε στάθηκαν αρκετά για να λυθούν τα αινίγματα για τη ζωή του. Συνήθως βλέπουμε να τον αντιπαραβάλλουν με το Σολωμό. Κοινός ο τόπος καταγωγής, κοινός ο τόπος που σπούδασαν, Ιταλία φυσικά, κοινά και μερικά χρόνια τους στην Κέρκυρα. Όμως στοιχεία γνωριμίας των δύο ποιητών δεν υπάρχουν. Βίοι παράλληλοι μόνο... Ή περίπου παράλληλοι γιατί υπάρχουν και χτυπητές διαφορές.
Αρχοντοπούλα η μάνα του Κάλβου, ποπολάρα του Σολωμού. Ανέστιος ο Σολωμός, με πολυτάραχη ερωτική ζωή ο Κάλβος, παντρεύτηκε, χήρεψε, ερωτεύθηκε - λένε ότι και προσπάθησε να αυτοκτονήσει λόγω ερωτικής απογοήτευσης - και τέλος ξαναπαντρεύτηκε.
Κατά γενική ομολογία ήταν δύσκολος χαρακτήρας. Πιθανόν αυτό να ερμηνεύεται από το χωρισμό των γονιών του (1802) που ανάγκασε το μικρό Αντρέα να μεγαλώσει μακριά από τη μητέρα του. Λίγα χρόνια αργότερα (1812) χάνει και τον πατέρα του ενώ
χωρίζουν οι δρόμοι και με το μοναδικό αδερφό του.
Εκείνη ακριβώς την εποχή θα γνωριστεί με τον Ούγκο Φώσκολο, που του στάθηκε
δάσκαλος και φίλος. Στα 1813 ο Κάλβος υπό την καθοδήγηση του Φώσκολου θα γράψει στα Ιταλικά τρεις τραγωδίες: Θηραμένης,
Δαναΐδες, Ιππίας. Θα καταφύγουν λόγω των ιδεών τους μαζί στην Ελβετία. Εκεί ο ποιητής στα 1816 μαθαίνει το θάνατο και της μητέρας του, γεγονός που φαίνεται πως τον συγκλόνισε. Λίγο αργότερα φεύγουν με το Φώσκολο για την Αγγλία.
Αρκετά ταραγμένη είναι και η μετέπειτα ζωή του Κάλβου. Επέρχεται ρήξη στις σχέσεις του με το Φώσκολο και ο Κάλβος παντρεύεται. Μέσα σε ένα χρόνο όμως η γυναίκα του πεθαίνει και μαζί και το παιδί τους. Σε σύντομο χρονικό διάστημα ερωτεύεται μια μαθήτριά του μα
το ειδύλλιο ναυαγεί. Βρισκόμαστε περίπου στα 1820. Η ελληνική επανάσταση είναι προ των πυλών.
Προσπαθώντας στο σημείο αυτό να ακολουθήσεις τα βήματά του, μπερδεύεσαι για τα καλά. Άλλα γράφει ο ένας και άλλα ο άλλος. Ήρθε στην Ελλάδα, απογοητεύτηκε, πήγε στην Κέρκυρα, ξανά απογοητεύτηκε... στο τέλος γνώρισε εκεί τη δεύτερη γυναίκα του και λίγο αργότερα την παντρεύτηκε στην Αγγλία όπου και πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Εκεί και πέθανε. Η μοίρα δεν εισάκουσε την επιθυμία του:
Ας μη μου δώση η μοίρα μου
εις ξένην γην τον τάφον
είναι γλυκύς ο θάνατος
μόνον όταν κοιμώμεθα
εις την Πατρίδα.
Ήταν Νοέμβριος του 1869. Θάπτεται στην Αγγλία και όλοι τον ξεχνούν. Η πρώτη επίσημη αναγνώριση του έργου του έρχεται με την ομιλία του Παλαμά είκοσι χρόνια μετά το θάνατό του.
Περνάνε όμως πολλές δεκαετίες μέχρι να καταφέρουν οι έλληνες να εντοπίσουν τον τάφο του. Λένε πως καθοριστική υπήρξε η βοήθεια του Γιώργου Σεφέρη που την περίοδο αυτή ήταν πρέσβης στο Λονδίνο.
Η μεταφορά των οστών του έγινε σαν σήμερα, στα 1960. Ενενήντα χρόνια δηλαδή μετά το θάνατο... Μαζί έφεραν και τα οστά της δεύτερης συζύγου του. Ακολούθησαν τιμές και δόξες και εκδηλώσεις... Μέχρι λαϊκό προσκύνημα στο παρεκλήσι του αγίου Ελευθερίου στη Μητρόπολη. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο Κάλβος είχε αρνηθεί την ορθοδοξία και στα τελευταία χρόνια του ακολούθησε τους προτεστάντες.
Μετά από αρκετές εβδομάδες, στις 5 Ιουνίου, τα οστά μεταφέρονται με πολεμικό πλοίο!!! στη γενέτειρα του ποιητή και ακολουθούν νέες τιμητικές εκδηλώσεις. Τα συνοδεύει ο γ.γ. του υπουργείου παιδείας, Καρμίρης...
Επιτέλους ο Κάλβος και γυναίκα του καταφέρνουν να αναπαυθούν... Ξέρεις τι είναι όσο ζεις να μη σε αναγνωρίζουν και εκατό χρόνια μετά το θάνατο να γίνονται τέτοιες παράτες; Μεγάλο πράγμα!!!
Αν κι εσείς θέλετε να προσκυνήσετε τον ποιητή, δεν έχετε παρά να πάτε στη Ζάκυνθο. Θα βρείτε εκεί και τα οστά του Σολωμού. Στο Μουσείο Σολωμού, Κάλβου και επιφανών Ζακυνθίων.
Πλατεία Αγίου Μάρκου. Ζάκυνθος.
Ας ελπίσουμε ότι κοιμάται πια γλυκά ο ποιητής. Ας το ελπίσουν όσοι πιστεύουν σε μετά θάνατο. Αλλιώς, τι να ελπίσεις;;; Μόνο θλίβεσαι που άλλα θέλησε και άλλα έζησε.
Σημειώνω πηγές για περισσότερες πληροφορίες:
1.
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΚΟΜΙΔΗΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ2.
ΠΟΛΥ ΝΕΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ3.
Ο ΚΑΛΒΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ4.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ - ΩΔΑΙ5.
ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ6.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ (ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗ)7. *
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ - ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ8. *
ΑΡΧΕΙΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ9.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ10. *
ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ11.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΟΛΩΜΟΥ - ΚΑΛΒΟΥ