Αναζητώντας λεπτοδείκτες...

Ένα βίντεο έβλεπα σήμερα το μεσημέρι. Παλιό υλικό, δεν ξέρω από πότε ακριβώς. Έχω δυο τρεις μέρες που προσπαθώ να το δω... Αλλά κάθε φορά ξεχειλίζει μέσα μου η θλίψη και η πίκρα και το σταματώ. Απίστευτα πράγματα. Περίεργα πράγματα. Δε θέλω τίποτε να πω για το θέμα του. Μια "άσχετη" μόνο ιστορία θα διηγηθώ...

Πάνε πολλά χρόνια από τότε. Θυμάμαι μόνο πως ήτανε Φλεβάρης. Πριν το 1990.

Ξαφνικά έσκασε βόμβα στην οικογένεια. Ο μεγαλύτερος από τα ξαδέρφια μου, μετανάστης στη Νότια Αφρική, έπεσε νεκρός από τη σφαίρα ενός μαύρου. Ετών σαράντα και κάτι...

Μόνο από φωτογραφίες τον ήξερα. Και από όσα άκουγα από τους μεγαλύτερους. Πάντα τα καλύτερα. Ο Μανόλης έτσι, ο Μανόλης αλλιώς. Σύμβολο ήταν για όλους μας ο Μανόλης.

Κι εγώ είχα να καμαρώνω που από τα ξένα ο ξάδερφος με θυμήθηκε και μου έστειλε χρυσό ρολόι. Α, τι καμάρι το είχα εκείνο το ρολογάκι...

Θυμάμαι, μια ζωή σκανταλιάρα και ανυπάκουη, που κάποτε του ξήλωσα το τζαμάκι του και έφυγε ο λεπτοδείκτης μέσα στη φλοκάτη. Ένας τόσο δα λεπτοδείκτης. Πού να τολμήσω να πω τη ζημιά που έκανα. Ώρες σκάλιζα τη φλοκάτη για να βρω το χαμένο λεπτοδείκτη. Και τον βρήκα στο τέλος. Περίεργο αλλά τον βρήκα και κατάφερα να τον ξαναβάλω και στη θέση του. Και μαζί πήγε στη θέση της και η καρδιά μου. Δεν αντέχω να χάνω πράγματα.

Εκείνο όμως το μαύρο Φλεβάρη δε χάσαμε πράγμα. Χάσαμε άνθρωπο. Αυτό πώς να το αντέξεις;

Οι γονείς του είχαν χρόνια που είχαν γυρίσει από την ξενιτιά και χαίρονταν τη σύνταξη στο χωριό της καταγωγής μας. Ο πατέρας του και ο πατέρας μου αδέρφια. Ο πρώτος και ο τελευταίος γιος από πέντε αδέρφια. Ορφανά από μάνα νωρίς νωρίς. Θες η ορφάνια, θες η διαφορά ηλικίας, είχαν περισσότερο σχέση πατέρα με γιο παρά αδερφική.

Όταν λοιπόν μαθεύτηκε το πικρό χαμπέρι, στον πατέρα μου έπεσε ο κλήρος. Έφυγε αμέσως για το χωριό. Τέτοιες ώρες η οικογένεια νιώθει ανάγκη βαθιά να βρεθεί ο ένας κοντά στον άλλο. Πώς αλλιώς; Φωνάζει μέσα σου και επαναστατεί το αίμα στις φλέβες.

Και μαζί τους πάλι γύρισε στην Αθήνα για να πάρουν οι χαροκαμένοι γονείς το αεροπλάνο για την Αφρική.

Όλο το σόι μαζεύτηκε για να τους περιμένει. Τι να περιμένουμε; Δεν μπορώ να περιγράψω αυτό που είδα. Τον πόνο τον ανείπωτο.

Ο θείος ήταν σαν ναρκωμένος. Όλο το αίμα είχε αδειάσει από τις φλέβες του. Ζωντανός νεκρός. Βλέμμα απλανές και φωνές ακατάληπτες.

Και η μάνα; Αχ, η μάνα του. Ο Μανόλης, σας είπα, δεν ήταν ένας από τους πολλούς. Ήταν το καμάρι όλων μας και το βλαστάρι της μάνας του.

Την ξάπλωσαν σε ένα διπλό κρεβάτι. Αδύνατον να σταθεί όρθια. Έχετε δει σφάγιο που σπαρταράει πριν αφήσει την τελευταία πνοή; Έτσι ήταν η θεία μου. Τιναζόταν και ούρλιαζε και έκανε τα μάτια μας να τρέχουν ασταμάτητα, όχι μόνο για το χαμό του ξαδέρφου μας αλλά και για το δικό της πόνο που τον βλέπαμε και μας συγκλόνιζε ως τα τρίσβαθα της ψυχής μας.

Πρέπει να ήμουν τότε κάτι λιγότερο από τριάντα. Και ήταν δέκα χρόνια που ήξερα ότι παιδιά δεν πρόκειται να κάνω... Ε, δε χρειάζεται να πω ότι αυτό δεν είναι και από τα καλύτερα που μπορούν να συμβούν στη ζωή ενός ανθρώπου. Εκείνο όμως το βράδυ, μπροστά στη μάνα που θρηνούσε το γιο της, μπροστά στη δική της οδύνη και τη συντριβή, προβληματίστηκα και άνοιξα νέα κανάλια αναζήτησης. Τι είναι προτιμότερο; Τι πονάει πιο πολύ; Το παιδί που ποτέ δε θα κάνεις ή να το γεννήσεις, να το κουναρήσεις, να το κάνεις άντρα ολόκληρο και μετά να στο αρπάξει ο Χάρος;

Εδώ δεν ενδιαφέρει η απάντηση στο ερώτημα αυτό. Μόνο το σκληρό βίωμα εκείνης της νύχτας. Και από τότε όσες φορές βρέθηκα μπροστά σε γονείς που έχασαν παιδιά, ίδια τρομερή στάθηκε η αίσθηση.

Και ίδια αντίκρισα τους ανθρώπους να σμίγουν και να αγκαλιάζονται και να κρατούν ο ένας το χέρι του άλλου σε τέτοιες αβάσταχτες στιγμές. Το φωνάζει όλο το είναι σου. Το απαιτούν τα κύτταρά σου. Να γίνεις ένα με τους ανθρώπους που κλαιν τον ίδιο πόνο.

Και πιο πολύ εκείνους που βρίσκονται στο κέντρο του δράματος. Γιατί κακά τα ψέματα. Ο κάθε θάνατος δε χτυπά όλους το ίδιο. Οι παραέξω θα στεναχωρηθούμε και θα κλάψουμε αλλά η ζωή μας θα συνεχιστεί λίγο παρακάτω... Για τους πολύ κοντινούς όμως δεν είναι έτσι. Η δική τους ζωή ποτέ πια δε θα είναι η ίδια. Για τα παιδιά που έχασαν μικρά το γονιό τους, για τους γονείς που έχασαν παιδί και κυρίως για το σύντροφο που χάνει το άλλο του μισό. Εκεί το τραύμα είναι δια βίου και αθεράπευτο. Πώς να κλείσει τέτοια πληγή; Ο άνθρωπος που χάθηκε δεν είναι λεπτοδείκτης... να πας τουλάχιστον να αγοράσεις άλλον.

Αλλά ... αν για ένα λεπτοδείκτη κάθεσαι ώρες και ψάχνεις απελπισμένα σε μια φλοκάτη, μπορείς για άνθρωπο, πες μου, μπορείς; να αδιαφορήσεις; Γιατί καμιά φορά οι άνθρωποι χάνονται κι αυτοί. Τη μία μέρα τους έχεις μπρος σου και την άλλη, φςςςςςς... πάνε. Φεύγουν και εξαφανίζονται και δεν ξέρεις τι απέγιναν.

Εμένα τώρα πες με χαζή. Πες με ηλίθια ρομαντική. Αν είμαι, καλά κάνεις. Αν δεν είμαι, γιατί να με πειράξει; Εδώ δεν πειράζει εσένα που έκανες λάθος εκτίμηση... Λοιπόν, λέω, πως εμένα τέτοιες συμπεριφορές, να χάνεις άνθρωπο και να στέκεσαι παγοκολόνα, να μη σπαράζεις και να μη φέρνεις τον κόσμο ανάποδα να βρεις τον άνθρωπό σου, με παγώνουν ως τα μέσα μέσα δώματα της ψυχής. Και λέω πως δεν είναι ανθρώπινη συμπεριφορά. Αφύσικη και παράταιρη την κρίνω.

Και πες μου και κάτι ακόμα. Πώς να το δω εκείνο το βίντεο που μου δάνεισαν; Πώς να το αντέξω; Δε θέλω ονόματα και γεγονότα να ονοματίσω. Μόνο πως κομμάτια έγινε η ψυχή μου. Και δε χρειάζομαι πια ντοκουμέντα και χαρτιά με βούλες. Μου φτάνει αυτό που είδα. Μάτια αδάκρυτα. Και συγγενείς να λένε "όχι" σε κείνους που θέλαν να βοηθήσουν να βρεθεί ο άνθρωπος. Και το χειρότερο; Α, πώς να το πεις το χειρότερο; Που δε βρίσκω λόγια και δύναμη; Ε, δε θα το πω. Αυτό θα το κρατήσω για μένα. Γιατί ανθρώπους πεθαμένους είναι άδικο να κατηγορήσεις.

Αλλά για τους ζωντανούς; Δε λέω για τους αδάκρυτους. Μιλώ για τους άλλους, εκείνους που έφαγαν τον τόπο και συνεχίζουν χρόνια τώρα να αναζητούν να βρουν άκρη στο αίνιγμα και στο χαμό που κεραυνός και καταιγίδα έπεσε στη ζωή τους και στο σπίτι τους; Πες μου, μπορείς να μη σταθείς δίπλα τους; Να μη σκύψεις με σεβασμό το κεφάλι στο δράμα το ατέλειωτο;

Εγώ, δεν μπορώ. Και να με συμπαθάτε. Δεν κάνω πόλεμο σε κανέναν. Απλά ακούω την καρδιά μου... που πανάθεμά τη ακόμη δε λέει να χάσει το λεπτοδείκτη της. Να ησυχάσω κι εγώ κι αυτή... Ναι. Οι καρδιές δεν είναι ρολόγια να τις κουρδίζεις και να τις ξεκουρδίζεις. Ούτε να τις ξηλώνεις και να τις ξεριζώνεις σαν τα ρολογάκια...