HOMA EDUCANDUS
Θέλετε να αντιδράσετε στο μήνυμα; Φτιάξτε έναν λογαριασμό και συνδεθείτε για να συνεχίσετε.


HOMA EDUCANDUS - Φόρουμ φιλοσοφίας, παιδείας, πολιτικής και ναυτιλίας!
 
ΠΟΡΤΑΛ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣΦόρουμΠόρταλLatest imagesΔΙΟΠΤΕΥΣΕΙΣΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟΕικονοθήκηΕγγραφήΣύνδεση

 

 Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε

Πήγαινε κάτω 
2 απαντήσεις
ΣυγγραφέαςΜήνυμα
strifterix
Τζόβενο
strifterix


Αριθμός μηνυμάτων : 35
Location : Eternity is my homeplace
Registration date : 12/04/2008

Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Empty
ΔημοσίευσηΘέμα: Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε   Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Icon_minitimeΠεμ Απρ 24, 2008 4:27 pm

Αν η φιλοσοφία είναι το «φιλείν » τη σοφία και η λογοτεχνία, η τέχνη του λόγου (τραγικού, ποιητικού, πεζογραφικού) , συναντώνται στη σκέψη, στο νοείν, στη διερεύνηση της υπαρξιακής ανθρώπινης μοίρας, που στοχεύει στο άκουσμα της απάντησης μέσα από το ερώτημα: « Ποιοι είμαστε και που πάμε ;». Τα ερωτήματα τα θέτει η φιλοσοφία και η λογοτεχνία με την αισθητική διαφορά που τις διακρίνει, γιατί είναι διαφορετικά τα αισθητικά πεδία που διακρίνουν τη λογοτεχνία από τη φιλοσοφία.

Ο Οιδίποδας του Σοφοκλή είναι η υπαρξιακή μοίρα που σηματοδοτεί τη διαφοροποίηση της θέσης του ανθρώπου από τη βούληση των θεών. Όταν ο Οιδίποδας μετά το χρησμό που πήρε από τον Απόλλωνα αρνήθηκε να γυρίσει στην Κόρινθο, που τουλάχιστον εκείνο το βασιλικό ζευγάρι γνώρισε ως γονείς, σημειώνεται η πρώτη αντίσταση του ανθρώπου στη θέληση του Θεού. Κατά την Παλαιά Διαθήκη, οι πρώτοι αντιγνωμούντες ήταν ο Αδάμ και η Εύα, όπως περιγράφεται η σκηνή του Παραδείσου στη Γένεση του Μωυσή. Για πρώτη φορά η ανθρωπότητα έφτασε στο ειδέναι με τίμημα το θάνατο. Εδώ, όμως, κατά την εβραϊκή αντίληψη, υπήρχε μια σκοπιμότητα, το κέρδος που υποσχέθηκε στην Εύα το φίδι «και έσεσθε ως Θεοί». Η αντιγνωμία, λοιπόν, των Πρωτόπλαστων απέβλεπε σε εκείνο το «ως Θεοί». Και γνώρισαν το θάνατο. Δεν είχε κανένα ηθικό μεγαλείο η πράξη τους.

Ο Οιδίποδας, όμως, του ελληνικού πνεύματος, αντιγνωμεί στον Απόλλωνα για να μην σκοτώσει τον πατέρα του και παντρευτεί την μάνα του. Άρα, εδώ έχουμε το ηθικό μεγαλείο του υπαρξιακού όντος στην υπόσταση του Οιδίποδα. Κι αυτός γνωρίζει να λύσει το αίνιγμα της Σφίγγας και το λύνει. Του δόθηκε ως βραβείο, που δεν το γνώριζε, η βασίλισσα που ήταν η μάνα του, με την οποία θα γεννήσει παιδιά που ήταν κι αδέρφια του. Το ανθρώπινο πλάσμα δεν ξέφυγε από την μοίρα που του δήλωσε ο Απόλλωνας, αλλά είχε το υπέροχο ανάστημα μιας βουλητικής υπέρβασης, να αντισταθεί στους σχεδιασμούς που άλλοι για αυτόν έκαναν. Πίσω, όμως, από τα επινίκεια κατά της Σφίγγας, καραδοκούσε η απαίτηση για το τίμημα και το κατέβαλλε ο Οιδίποδας στο ακέραιο, ψάχνοντας για την αλήθεια. Κι όταν η αλήθεια αποκαλύφθηκε ανοίγοντας στη διαφάνεια όλους τους κρυφούς ορισμούς της μοίρας, ο Οιδίποδας δεν αυτοκτόνησε, όπως η Ιοκάστη, αλλά προχώρησε στη νύχτα, εκτελώντας το φως των ματιών του. Ο ελεήμονας Σοφοκλής, θα τον λυτρώσει μετά από 32 χρόνια στο έργο του: « Οιδίπους επί Κολωνώ ». Κρατάμε από το δεύτερο έργο την περίφημη κουβέντα του Οιδίποδα: « Με τόσα βάσανα, δικαιούμαι να λέω πως όλα είναι καλά ». Σ’ αυτήν τη φράση κρύβεται η τραγικότητα του ελεύθερου όντος, που δικαιώνεται όχι ως νικητής, αλλά ως έντιμος αχθοφόρος μιας μοίρας, που δεν υποτάχτηκε ως το τέλος.

Ο Αλμπέρ Καμύ, θα πει πως « Η ελληνική σκέψη που έχει πάντα δύο πρόσωπα, αφήνει πάντα να ακούγεται σαν αντίστροφη υπόκρουση κάτω από τις πιο απελπισμένες της μελωδίες, ο αιώνιος λόγος του Οιδίποδα, που τυφλός και εξαθλιωμένος, αναγνωρίζει πως όλα πάνε καλά. Το ναι, ισορροπεί με το όχι. Ακόμα κι όταν ο Πλάτωνας προσχεδιάζει στον Καλλικλή τον κοινό τύπο του Νιτσεϊκού ανθρώπου, ακόμα κι όταν εκείνος φωνάζει: « Ας φανερωθεί, λοιπόν, ένας άνθρωπος με το φυσικό που....ξεφεύγει από τον εαυτό του, καταπατάει τους κανόνες μας, τις μαγείες μας, τα ξόρκια μας και αυτούς τους νόμους που όλοι, χωρίς εξαίρεση, είναι αντίθετοι στην φύση ».

Στους Έλληνες δεν έχουμε μεταφυσική επανάσταση. Όταν ο Προμηθέας έδωσε τη φωτιά και το φως στους ανθρώπους, ανοίγοντας τις πύλες του Πολιτισμού, πράγμα που αρνιόταν ο Δίας, δεν κατάργησε το Δία, ούτε κήρυξε την αθεΐα. Επωμίστικε, όμως, όλη την ευθύνη, καταβάλλοντας το τίμημα, δεμένος στον Καύκασο από το Δία και ο αετός να του τρώει το συκώτι. Ούτε, όμως, ο Δίας, αποκήρυξε τον τιμωρημένο Προμηθέα. Τελικά, τον αποκατέστησε ως ημίθεο, όταν ένας άλλος ημίθεος, ο Ηρακλής, τον έλυσε, όπως αυτά μας τα περιγράφει ο Αισχύλος στην τριλογία του « Προμηθεύς Πυρφόρος », «Προμηθεύς Δεσμώτης» , « Προμηθεύς Λυόμενος» . Αυτό είναι το φοβερό στοιχείο του αρχαιοελληνικού μέτρου, πράγμα άγνωστο για τους εξεγερμένους της μεταφυσικής στον 18ο – 19ο αιώνα, που φυσικά έφτασαν στον 20ο και συνεχίζουν στον 21ο αιώνα.
Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω
strifterix
Τζόβενο
strifterix


Αριθμός μηνυμάτων : 35
Location : Eternity is my homeplace
Registration date : 12/04/2008

Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Empty
ΔημοσίευσηΘέμα: Απ: Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε   Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Icon_minitimeΠεμ Απρ 24, 2008 4:28 pm

Ο Καμύ και πάλι θα σχολιάσει στον «Επαναστατημένο Άνθρωπο» : «Δεν μπορούμε, λοιπόν, να ισχυριστούμε , πως οι αρχαίοι αγνοούσαν την μεταφυσική επανάσταση. Ζωγράφιζαν μια πονεμένη και ευγενική εικόνα του στασιαστή
– Προμηθέα - και μας έδωσαν το μεγαλύτερο μύθο της επαναστατημένης διανόησης. Η ανεξάντλητη ελληνική μεγαλοφυία που αφιέρωσε τόσο πολλούς μύθους στην υπακοή και την ταπεινοφροσύνη, μπόρεσε όμως να φτιάξει κι ένα πρότυπο εξέγερσης...Δεν ξεχνάμε ότι στον Προμηθέα Πυρφόρο, αγγέλεται η βασιλεία του συγχωρημένου επαναστάτη. Οι Έλληνες δεν νοθεύουν τίποτα. Στα πιο ακραία τολμήματά τους, έμειναν πιστοί στο μέτρο, που είχαν θεοποιήσει».
Ο Καμύ, όμως, ξέρει πως στον δικό του τον αιώνα, τον 20ο, τα μέτρα είχαν χαθεί και φυσικά αιώνες πριν. Οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι έδειξαν εκείνο που δεν θα έπρεπε ούτε ο Καμύ να υποστηρίξει. Δηλαδή πως οι επαναστατημένοι της Δυτικής Ευρώπης, δαιμονοποιούμενοι, είπαν πως μπορούν να γίνουν Θεοί. Αυτό, όμως, είναι το αιώνιο αδιέξοδο του ανθρώπου, γιατί Θεός χωρίς θεότητα δεν μπορεί να γίνει. Φιλάνθρωπα, η πίστη, ανοίγεται στην αιωνιότητα του όντος μέσα από την πύλη του θανάτου, προς την τελεσίδικη αθανασία. Μια άλλη άγουρη θέση των επαναστατημένων κατά της μεταφυσικής οδηγεί στην αυτοκτονία, στην τρέλα ή στα κρεματόρια και στα Γκούλακ.
Ο Ντοστογιέφσκυ, στους « Δαιμονισμένους » , που είναι ο κύκλος των εξεγερμένων, έχει τον Κυρίλλοφ, που αυτοκτονεί αισιόδοξα, γιατί μόνο έτσι πίστευε πως θα γινόταν Θεός. Και εγένετο νυξ. Του Ντοστογιέφσκυ όλοι οι ιδανικοί ήρωες παλεύουν ανάμεσα στην πίστη και στην αμφιβολία, όπως ο Μίσκιν στο έργο του « Ο Ηλίθιος », ο Ζωσιμάς και ο Αλιόσα τους « Αδερφούς Καραμάζωφ » , ο Ρασκόνλικοβ και η Σόνια στο « Έγκλημα και Τιμωρία », για να βρουν το δρόμο τους. Δεν είναι, δηλαδή, μια a priori αποδοχή της πίστης, αλλά μια ματωμένη πορεία. Το περίεργο, όμως, είναι ότι οι άθεοι ήρωές του, όπως ο Ιβάν Καραμάζωφ που σπούδασε Αθεϊσμό στο Νίτσε, ο Κυρίλλοφ που αναφέραμε, ο Σταυρόγκιν και ο Σάτωβ, που είναι πρότυπα των ολοκληρωτισμών των νέων ιδεών, παραμένουν σε μιαν άρνηση, χωρίς καν να παλεύουν στο σύνορο, πράγμα που είναι πολύ ανθρώπινο. Εδώ βρίσκεται η βασική διαφορά του Ντοστογιέφσκυ από τον Νίτσε. Ο μεγάλος Ρώσσος συγγραφέας, δεν αποφεύγει τα μεγάλα ψυχικά ρήγματα. Οι ήρωές του είναι άλλοι δαιμονισμένοι και άθεοι, άλλοι αμφιρρέποντες και άλλοι πιστοί μεν, αλλά βασανισμένοι με τα προσωπικά τους ερωτήματα. Όπως ο γλυκύτατος και πιστός Αλιόσα Καραμάζωφ, πίστευε πως ο Πατήρ Ζωσιμάς, ο ηγούμενός του, ήταν Άγιος και πως όταν θα πέθαινε , το κορμί του θα ευώδιαζε. Ο Ντοστογιέφσκυ, όμως, δεν δίστασε, σαν συγγραφέας και διανοητής, να ανεβάσει τον Αλιόσα στην κόψη του μαχαιριού: όταν πέθανε ο Ζωσιμάς, βρώμισε ο τόπος από την δυσωδία του νεκρού κορμιού του. Ο Αλιόσα φεύγει σπαραχτικά , απογοητευμένος, μην ξέροντας πλέον πώς να δικαιολογήσει αυτό το σκάνδαλο. Εδώ, αξίζει να θυμηθούμε, αυτό που είπε ο Απόστολος Παύλος όταν στην Αθήνα μιλώντας, οι Αθηναίοι δεν δέχτηκαν την ανάσταση με την έννοια ότι η λεύτερη μετά τον θάνατο ψυχή θα γυρίσει πάλι στο σαρκίο. Κι έγραψε με θυμό: « Επειδή οι Ιουδαίοι σημεία ζητούσιν και οι Έλληνες σοφίαν αιτούσιν, ημείς κηρύσωμεν Χριστόν και τούτον εσταυρωμένον, Θεού δύναμιν και Θεού σοφίαν, Ιουδαίοις μεν σκάνδαλον, Έλλησι δε μωρία ».
Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω
strifterix
Τζόβενο
strifterix


Αριθμός μηνυμάτων : 35
Location : Eternity is my homeplace
Registration date : 12/04/2008

Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Empty
ΔημοσίευσηΘέμα: Απ: Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε   Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Icon_minitimeΠεμ Απρ 24, 2008 4:28 pm

Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι στον Ντοστογιέφσκυ, που καταδύεται στα μύχια της ανθρώπινης ψυχής, ο άνθρωπος ορίζεται ελεύθερος. Στους Καραμάζωφ: Ο Ιβάν επιλέγει την αθεΐα, ο Αλίοσα την πίστη, ο Μίτια μένει στην τέλεια σύγχηση, ο Σμερντιάκωβ στην ψυχική του νοσηρότητα και ο Φεοντόρ Πάβλοβιτς στον ηδονισμό της διαφθοράς του. Όλοι οριακοί, στη βίγλα των συνόρων τους, οδοιπορώντας στην κορυφογραμμή του μηδενός και του απείρου. Αυτοί οι Ντοστογιεφσκυκοί ήρωες, ενσάρκωσαν όλα τα πνεύματα, που πλημμύρισαν με μια δρασκελιά από τα ιδεολογήματα του 19ου αιώνα, τον 20ο και τον 21ο. Όλη η θεωρητική αντιπαράθεση λογοτεχνίας και φιλοσοφίας, λογοτεχνών και φιλοσόφων, πέρασε ως πράξη στον 20ο αιώνα και αποκάλυψε την κόλαση που ο Ντοστογιέφσκυ είχε εκθέσει προφητικά στους «Δαιμονισμένους» και στους «Αδελφούς Καραμάζωφ». Ο νόθος γιος, ο Σμερντιάκωβ Καραμάζωφ, ρωτάει τον αδερφό του, Ιβάν, τι σπούδασε στην Γερμανία. Και κείνος του λέει: « Σπούδασα πως ο Θεός πέθανε» . Τότε, ξαναρωτάει ο Σμερντιάκωβ: « Αν ο Θεός πέθανε, Ιβάν, όλα επιτρέπονται; Και το έγκλημα; » . Στο ναι, δε του Ιβάν, έβγαλε ο Σμερντιάκωβ ένα στεναγμό ανακούφισης. Κι όταν στο δικαστήριο δικαζόταν ο Μίτια ως δολοφόνος του πατέρα τους, που φυσικά δεν ήταν, ο Ιβάν στο δικαστήριο σωριαζόταν κάτω, φωνάζοντας στους δικαστές: « Εγώ τον σκότωσα». Και βέβαια εννοούσε ότι ήταν ο ηθικός αυτουργός που όπλισε το χέρι του Σμερντιάκωβ. Όταν η θεωρία εφαρμόζεται στο σπίτι μας, τότε καταλαβαίνουμε ο μηδενισμός τι σημαίνει.
Ο Νίτσε, βέβαια, παρ’ ότι εμφανίζεται ως ο φονιάς του Θεού, πρέπει να πούμε ότι δεν σημάδευε ακριβώς τον σκοτωμένο για αυτόν Θεό, γιατί τον είχαν σημαδέψει άλλοι πριν από τον Νίτσε, αλλά ήθελε να καθαρίσει την ανθρωπότητα από τα υπολείμματα του νεκρού Χριστού, δηλαδή τη χριστιανική ηθική. Ο Ζαρατούστρας του Νίτσε, είναι το βιβλίο όχι μόνο της τέλειας άρνησης του Νίτσε, αλλά και του κατεξευτελισμού του ανθρώπινου όντος, το οποίο θεωρεί ένα πλάσμα της τέλειας παρακμής. Με το ανθρώπινο πλάσμα, η σχέση του είναι υβριστική και κάπου στο Ζαρατούστρα που αναφέρει την αγάπη, δεν εννοεί τίποτα. Είναι μια θεωρία ατομισμού, υπερανθρωπισμού και η τέλεια υπέρβαση στον εαυτισμό - ατομισμό συνιστά τον λεγόμενο «Υπεράνθρωπο». Μιμείται κάπως τον Κυρίλλοφ των «Δαιμονισμένων» του Ντοστογιέφσκυ, όταν λέει: «Η αιώνια βασιλεία μας, η μεγάλη και μακρινή βασιλεία του ανθρώπου, η βασιλεία του Ζαρατούστρα, θα κρατήσει χίλια χρόνια....πώς να μην είμαι προφήτης, πλήρης από το προφητικό πνεύμα». Όταν βάζει το Ζαρατούστρα να θρηνεί, στην ουσία, τον βάζει να βλαστημάει το Θεό, να τον δέχεται ως υπαρκτό την ίδια ώρα που τον αρνιέται. Αυτή η τρομακτική μέσα του αντιπαλότητα, η τέλεια σύγχηση, τον οδήγησε στην τρέλα, έξι βδομάδες μετα την συγγραφή του «Ecce Homo» : «Τσακισμένος από σένα σκληρέ κυνηγέ και άγνωστε Θεέ! Γιατί με τυραννάς άγνωστε μνησίκακε Θεέ; Άγνωστε εσύ κλέφτη, εσύ βασανιστή, εσύ δήμιε Θεέ. Είμαι ο πιο περήφανός σου αιχμάλωτος ληστή κρυμμένε. Μίλησε, λοιπόν, άγνωστε. Τι θέλεις άγνωστε Θεέ; - μας θυμίζει του Παύλου Τω αγνώστω Θεώ – Πόσα Λύτρα θες; Τι θέλεις να σου δώσω; Ζήτησε πολλά. Με θέλεις εμένα; Ολόκληρο εμένα θέλεις; Άγνωστε, συμφορά μου, άγνωστε, στερνή χαρά μου, άγνωστε Θεέ μου » .
Πιο κάτω, όμως, γυρίζει το λόγο ο Νίτσε και αποδίδει αυτά τα λόγια σε κάποιον που απευθύνεται στο Ζαρατούστρα, λέγοντάς του: «Δεν το γνωρίζεις, λοιπόν, Ζαρατούστρα, εγώ ζητώ το Ζαρατούστρα ». Και δηλώνει, πλέον, καθαρά ο Ζαρατούστρας, πως ο Θεός είναι νεκρός τώρα, « Τώρα επιθυμούμε να γεννηθεί ο Υπεράνθρωπος » . Στο «Ecce Homo», το οποίο μετέφρασε στα ελληνικά ο Δημήτρης Λιαντίνης, ο Νίτσε λέει ότι ο ίδιος είναι ένα πεπρωμένο, πως δεν είναι άνθρωπος, πως είναι δυναμίτης. Δεν θέλει να είναι Άγιος, προτιμάει να είναι ένας παλιάτσος. Γιατί λέει πως έχει μιαν αλήθεια τρομερή. Το θάνατο του Θεού. Και βέβαια, θεωρεί τον εαυτό του, τον μεγάλο αμοραλιστή που αποκάλυψε το ψέμα της θεοποιίας. Θεωρεί, δε , ότι ο Ζαρατούστρας, έχει μέσα του περισσότερη ανδρεία από όση όλοι οι στοχαστές μαζί. Διαλέγει, πλέον, να είναι ο αμοραλιστής «Λέξη που κρύβει κατ’ ουσίαν μέσα της δύο αναιρέσεις. Εν πρώτοις, αναιρώ έναν τύπο ανθρώπου, ο οποίος κατίσχυσε ως τώρα σαν ο ύψιστος τύπος: Οι καλοί, οι φιλάνθρωποι, οι ευεργέτες∙ κι από την άλλη μεριά αναιρώ ένα είδος ηθικής, το οποίο κατίσχυσε πάλι σαν η ηθική καθ’ εαυτήν, σαν η ηθική της παρακμής και πιο χειροπιαστά, σαν η χριστιανική ηθική». Ο Ζαρατούστρας μιλάει με μισητή περιφρόνηση για το ανθρώπινο γένος και μόνον την εξολόθρευσή του θεωρεί ως ιδανική κίνηση. Όταν δε ο Νίτσε μιλάει για την αλήθεια του, εννοεί το δικό του παραλήρημα, που τον οδήγησε στην τρέλα. Για την χριστιανική ηθική, είναι τόσο υβριστικός, σε βαθμό που δεν έβρισκε πλέον λέξεις για να την διασύρει και την ονόμασε «Η Κίρκη των στοχαστών. Ποιος πριν από μένα αναρριχίθηκε στα άνδρα μέσα από τα οποία αναδυνόταν η δηλητηριώδης ανάσα αυτού του είδους κατασυκοφάντισης του κόσμου...εκείνο που με τοποθετεί παράμερα, με διαχωρίζει αναφορικά με το ρέστο ολόκληρης της ανθρωπότητας, είναι ότι έχω ξεσκεπάσει τη χριστιανική ηθική...Η τύφλα μπροστά στο χριστιανισμό, είναι το έγλημα κατ’ εξοχήν, το έγκλημα κατά της ζωής. Η χριστιανική ηθική είναι η μοχθηρότερη μορφή της βούλησης για ψέμα ». Οι δε έννοιες υπερπέραν και αληθινός κόσμος, λέει ο Νίτσε, « επινοήθηκαν για να απαξιώσουν το μοναδικό κόσμο, αυτόν που υπάρχει, για να μην απομείνει για την πραγματικότητα της γης μας κανένας σκοπός, κανένα νόημα, καμμία αποστολή ». Και τελειώνει το «Ecce Homo» του Νίτσε, με την κραυγή: «Αφανίστε τους Δόλιους! Έγινα αντιληπτός; Διόνυσος εναντίον Εσταυρωμένου...».
Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω
strifterix
Τζόβενο
strifterix


Αριθμός μηνυμάτων : 35
Location : Eternity is my homeplace
Registration date : 12/04/2008

Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Empty
ΔημοσίευσηΘέμα: Απ: Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε   Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Icon_minitimeΠεμ Απρ 24, 2008 4:29 pm

Παρά την έλλειψη μέτρου που παρατηρούμε στη φιλοσοφία του Νίτσε, γιατί είναι μονολιθικά αθεϊστής και όπως τονίζει, αμοραλιστής, παρέμενε λάτρης των Ελλήνων, που συνέλαβαν και εβίωσαν βαθύτατα την έννοια του μέτρου και παρά τις συγκρούσεις τους με τον Όλυμπο ή τις αμφιβολίες τους, ποτέ δεν έφτασαν, όπως είπαμε και παραπάνω για τον Προμηθέα, στην κατεδάφιση της θεότητας. Οι Έλληνες δεν το έπαιξαν επαναστατημένα παιδιά, όπως οι Ευρωπαίοι των τριών τελευταίων αιώνων, όπου παίζοντας με την φωτιά, έριξαν τους λαούς ανελέητα στο μηδενισμό κι από κει στα νεκρά ιδεολογήματα, πλημμυρίζοντας τον κόσμο με εκατομμύρια νεκρούς για ένα κομμάτι ψωμί και για μια αφηρημένη έννοια δικαιοσύνης. Η άμετρη αθεΐα, φυσικά και δεν μπορούσε να αντιπαραβληθεί στο μέτρο της αρχαιοελληνικής ωριμότητας. Γι’ αυτό και ο Νίτσε, που εβίωσε σε τρομακτικό βαθμό αυτό το μεγαλειώδες του αρχαίου Ελληνισμού, ενώ τον λάτρευε, ο ίδιος έμεινε δέσμιος της δικής του σύγχησης και αντιφατικότητας. Αυτό, όμως, δεν τον εμπόδισε να γράψει για τους Έλληνες - στο έργο του « Η Γέννηση της Φιλοσοφίας στα χρόνια της ελληνικής τραγωδίας » - «Μ’ έναν μεγάλο λαό, μεγαλοφυή, συμβαίνει ό,τι και με τον άνθρωπο τον μεγαλοφυή. Και οι παραμικρότερες εκδηλώσεις της ζωής, έχουν το σημάδι της μεγαλοφυΐας. Οι Έλληνες είναι, όπως και η μεγαλοφυΐα, απλοί. Γι’ αυτό είναι διδάσκαλοι αθάνατοι...Μόλοντουτο σπάνια μας αποκαλύπτουν τα βάθη της σοφίας και της γνώσης τους. Ανάμεσα στον μεγάλο άνθρωπο της διάνοιας , τον Αριστοτέλη, και στα ήθη και την τέχνη των Ελλήνων, υπάρχει άβυσσος τεράστια, έτσι που καθείς από μας φαίνεται ρηχός και άτονος, συγκρινόμενος με το απροσμέτρητο μεγαλείο του ελληνικού ενστίκτου. Απλά, οι Έλληνες, είναι αφελείς. Είναι μια λέξη που συνοψίζει την απλότητα και το βάθος. Ο κόσμος, μπορεί να είναι όσο θέλει σκοτεινός. Όμως, αρκεί να παρεμβάλλουμε ένα κομμάτι ελληνικής ζωής για να φωτιστεί αμέσως άπλετα...Ο Έλλην δεν είναι ούτε αισιόδοξος, ούτε απαισιόδοξος. Είναι στην βαθύτατη ουσία του ανδρικός ».
Εδώ, ο μεταφραστής του, Αιμήλιος Χουρμούζιος, βλέπει στις εργασίες του Νίτσε για τους προσωκρατικούς πως δεν έχουν σοβαρή φιλολογική βάση, για το λόγο ότι ο Νίτσε δεν ενδιαφέρεται για την αποκατάσταση των κειμένων τους, όταν ήταν καθηγητής στην Βασιλεία της Ελβετίας (1872, 1873, 1879) αλλά κυρίως επιζητούσε να ξαναζωντανέψει εκείνες τις προσωπικότητες. Γι’ αυτό και θεωρεί πως « Τα πορτρέτα των αρχαίων αυτών σοφών που φιλοτεχνεί, από τον Θαλή ως τον Σωκράτη, χρωστούν περισσότερα πράγματα στην φαντασία του Νίτσε ». Παρότι, δε, θαυμάζει τον Εμπεδοκλή ο Νίτσε, που πήδησε πάνω απ’ την Αίτνα σε μια στάση περιφρόνησης του θανάτου και κονιορτοποιήθηκε βέβαια, καθώς τον Δημόκριτο και τους Πυθαγόρειους, ο Χουρμούζιος θα σχολιάσει πως οι σημειώσεις του « είναι ολοένα και περισσότερο αποσπασματικές και πρόχειρες ». Ο Ζαρατούστρας του Νίτσε, παρότι προέρχεται ως κακέκτυπη μίμηση από το Ζωροάστρη, δεν παύει να έχει στοιχεία του θεατρικού Εμπεδοκλή « Με το απρόσιτο και μυστιριακό μεγαλείο, αποτελεί το ιδεώδες του φιλοσόφου και του προφήτη, το ιδεώδες αυτό που θα αναγεννηθεί στον Ζαρατούστρα» , θα πει ο Χουρμούζιος. Θεωρεί, όμως, ο Χουρμούζιος, την μελέτη του Νίτσε για τους προσωκρατικούς, ως ένα ποίημα για την καταγωγή της φιλοσοφίας, όπως το βιβλίο του για την τραγωδία είναι ένα ποίημα για την καταγωγή της τραγικής τέχνης. Συγκεκριμένα, ο Χουρμούζιος λέει πως ο Νίτσε «Πίστεψε με τη Σοπεναουερική σκέψη του, πως η τραγωδία και η φιλοσοφία ήταν δύο ταυτόχρονες εφευρέσεις μιας εύρωστης και γιομάτης υγεία ζωικής θέλησης, που με την αισθητική και ορθολογική ερμηνεία των μύθων, με τη χρησιμοποίηση και την έξαρση των ελαττωμάτων και των αρετών της φυλής, έτειναν στην ενοποίηση, στην ενίσχυση και στην πολεμική προπόνηση του απειλούμενου Ελληνισμού ». Ο Θαλής του Νίτσε, έχει τη φυσιογνωμία του φυσικού και ορθολογιστή. Ο Αναξίμανδρος, αποκλίνει προς τον τραγικό πεσσιμισμό. Τον Ηράκλειτο τον προσεγγίζει στον Σοπενάουερ. Τον Παρμενίδη τον παρεξηγεί, κατά τον Χουρμούζιο, και τον παραποιεί, όταν του αποδίδει ένα κείμενο κατά το οποίο εκλιπαρεί τους θεούς να του δώσουν μια κάποια βεβαιότητα, ανταλλάσοντας μ’ αυτήν, την πολύχρωμη ομορφιά του σύμπαντος. Γενικά, δε, παρατηρεί στο Νίτσε, μια κάποια αυθαίρετη υπέρβαση στις εκτιμήσεις του για τους Έλληνες, παρότι δεν το αμφισβητεί « το βαθύτατο θαυμασμό του προς το έργο και το πνεύμα των προσωκρατικών ». Στο σημείο αυτό συμφωνεί με τον Benevieve Banquis, σημαντικό σχολιαστή του νιτσεϊκού έργου.
Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω
strifterix
Τζόβενο
strifterix


Αριθμός μηνυμάτων : 35
Location : Eternity is my homeplace
Registration date : 12/04/2008

Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Empty
ΔημοσίευσηΘέμα: Απ: Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε   Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Icon_minitimeΠεμ Απρ 24, 2008 4:29 pm

Αναφορικά με το Νίτσε, ο Αλμπέρ Καμύ, θα τοποθετηθεί με επιφύλαξη, ενώ ο Σαρτρ θα συμφωνήσει απόλυτα με τον αθεϊσμό του Νίτσε. Και τούτο γιατί ο Σαρτρ συντεταγμένος με την αθεϊστική – υπαρξιακή θεωρία του Μάρτιν Χαϊντέγκερ και επηρεασμένος από την φαινομενολογία του Husserl, θα γράψει «Το Όν και το Μηδέν» το 1943 μεταλαμπαδεύοντας τις ιδέες των δύο γερμανών φιλοσόφων. Δεν είναι τυχαίο που ο Σαρτρ στάθηκε, όσον αφορά στη φιλοσοφική του θεώρηση, αθεϊστής – υπαρξιστής κατά τον Χαϊντέγκερ και στην φαινομενολογία τόσο κοντά στον Husserl, ώστε να προκαλέσει και σχόλια αντιγραφέα ακόμα. Ο Καμύ, όμως, παρότι υπήρξε πολιτικά συμπορευόμενος με τον Σαρτρ, στην ιδεολογία του κομμουνισμού, σε κάποια φάση θα διαφοροποιηθεί, προκαλώντας την οργή του Σαρτρ, που τον ονόμασε έναν κοινό ηθικολόγο. Πίστευε, βέβαια, στη θεωρία του παραλόγου του Καμύ, ως μία στάση ζωής, κατά την οποία στον παράλογο άνθρωπο τα πάντα επιτρέπονται. Γι’ αυτό και κάνει μια συσχέτιση μεταξύ του Μερσώ, που είναι ο ήρωας του Καμύ στο μυθιστόρημά του « Ο Ξένος » και στον Πρίγκιπα Μίσκιν του Ντοστογιέφσκυ, στο μυθιστόρημά του « Ηλίθιος ». Αυτό, όμως, δεν θα τον εμποδίσει, να αναιρεί κάποιες φιλοσοφικές ή αισθητικές θέσεις, διαφοροποιούμενος απ’ όσα ήθελε να δηλώσει μέσω των ηρώων του ο Καμύ. Εκεί, όμως, που ο Σαρτρ δεν μπορεί να αναιρέσει τον Καμύ, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ πλέον, σε ηλικία 47 ετών, είναι το έργο του « Η Πτώση ». Τη θεωρεί « Ως το πιο όμορφο, ίσως, και που το κατάλαβαν λιγότερο απ’ τ’ άλλα –μα πάντα μέσα απ’ αυτήν. Ήταν μια ιδιότυπη περιπέτεια της κουλτούρας μας, ένα κίνημα, του οποίου προσπαθούσαμε να μαντέψουμε τις φάσεις και το τελικό τέρμα ». Εδώ, ο Σαρτρ συλλαμβάνεται τουλάχιστον εχθρικός προς τον Καμύ. Και τούτο γιατί, στην «Πτώση» ο Καμύ, έχει έναν ήρωα, δικηγόρο στο επάγγελμα,που βλέπει μια νέα γυναίκα ανεβασμένη ένα βράδυ στην γέφυρα των Τεχνών του Σηκουάνα, να πέφτει στο νερό. Σκέφτηκε να την σώσει, αλλά είπε πως ήταν βράδυ και το νερό κρύο. Αυτά τα διηγιόταν σ’ έναν άλλο δικηγόρο σ’ ένα μπαρ στο Άμστερνταμ. Του εξηγούσε μάλιστα πως όταν ταξιδεύει στις θάλασσες, βλέπει το τουμπανιασμένο κορμί εκείνης της γυναίκας. Και δηλώνει πως αν ξανάπεφτε στο ποτάμι, θα πήγαινε να την σώσει, αν δεν ήταν πάλι βράδυ και το νερό δεν ήταν κρύο.
Εδώ ο Καμύ (1958 – το έτος που σκοτώθηκε σε δυστήχημα), δικάζει τη διανόηση ολόκληρη, γι’ αυτό και βάζει το δικηγόρο να δηλώνει στον άλλο συνάδελφό του, πως « από δικηγόρος, μ’ ένα ρεσάλτο πήδηξα στην έδρα και έγινα δικαστής, πριν προλάβουν οι άλλοι, για να τους δικάσω. Και τ’ όνομά μου Ζαν Μπαπτίστ Κλαμάνς (Ιωάννης Βαπτιστής ο Βοών)» . Αυτήν την άθλια διανόηση δικάζει και καταδικάζει ο Καμύ. Και τούτο, γιατί, αφού έριξε τους λαούς στο ποτάμι των επαναστάσεων, ως θεραπαινίδα της πολιτικής, ζητάει να γίνει και δικαστής, κρίνοντας τους πολιτικούς, πριν προλάβουν εκείνοι να δικάσουν την διανόηση. Ο Σαρτρ, δεν θα διστάσει στην νεκρολογία του για τον Καμύ, να τον χαρακτηρίσει έναν κοινό ηθικολόγο: « Ήταν ο ίδιος, αν μπορούμε να πούμε, αυτή η ατράνταχτη ηθική διακήρυξη...Έθετε την πολιτική πράξη υπό αμφισβήτηση. Έπρεπε να τον παρακάμψει κανείς ή να τον καταπολεμήσει ». Κι ο λόγος ήταν απλός, όπως προαναφέραμε. Ο Σαρτρ είχε λόγους να είναι μνησίκακος. Και συμπληρώνει ο Κώστας Σταματίου, μεταφραστής του Σαρτρ: «Ο Καμύ τον είχε εγκαταλείψει πάνω στην καρδιά του Ψυχρού Πολέμου. Είχε προτιμήσει την «περίσκεψη», τον εντελώς «ατομικόν» αγώνα, που δεν βγάζει πουθενά. Ο Σαρτρ έκλαψε τον Καμύ. Με τον τρόπο του».
Ο Καμύ, θα σταθεί, όπως προαναφέραμε, κριτικά απέναντι στο Νίτσε. Όχι με μιαν αποδοχή συμφωνίας πάνω στον αθεϊσμό. Όταν ο Νίτσε λέει ότι είναι αμοραλιστής, μηδενιστής, συμπληρώνει πως ο σοσιαλισμός, όπως και ο κάθε ανθρωπιστικός ιδεαλισμός, είναι άξιος περιφρόνησης: «Ο σοσιαλισμός είναι ένας εκφυλισμένος Χριστιανισμός » , κατά την άποψη του Νίτσε, θα σχολιάσει ο Καμύ. Και θα συνεχίσει στο έργο του «Ο Επαναστατημένος Άνθρωπος» : «Ο Σοσιαλισμός, είναι μηδενιστική θεωρία με την ακριβή έννοια που έδωσε ο Νίτσε σε αυτήν τη λέξη. Μηδενιστής δεν είναι εκείνος που δεν πιστεύει σε τίποτα, αλλά εκείνος που δεν πιστεύει σ’ αυτό που υπάρχει» . Και αφήνει έκθετο το θεώρημα της αθεΐας του Νίτσε. Δεν το απορρίπτει. Δεν το υπερασπίζεται. Το αν υπάρχει ή δεν υπάρχει Θεός, δεν είναι αυτό που απασχολεί τον Καμύ. Και συνεχίζει: « Μ’ αυτήν την έννοια, όλες οι μορφές του σοσιαλισμού είναι εκφυλισμένες εκδηλώσεις της χριστιανικής παρακμής. Για το χριστιανισμό, η αμοιβή και η τιμωρία, προϋπέθεταν μια ιστορία ».
Με το θάνατο, όμως, του Θεού, που κήρυξε ο Νίτσε, των ψυχών η ισότητα απέναντι στο Θεό, οδηγεί στην απλή ισότητα των ανθρώπων. Ο Νίτσε, όμως, αντιτίθεται στις σοσιαλιστικές θεωρίες, θεωρώντας τες απλά, ηθικές θεωρίες. Οπότε, κατά τη νιτσεϊκή θεώρηση , ο μηδενισμός είτε μέσα στη θρησκεία, είτε στο σοσιαλιστικό κήρυγμα, είναι « η λογική κατάληξη των λεγομένων ανώτερων αξιών μας » , όπως σχολιάζει ο Καμύ.
Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω
strifterix
Τζόβενο
strifterix


Αριθμός μηνυμάτων : 35
Location : Eternity is my homeplace
Registration date : 12/04/2008

Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Empty
ΔημοσίευσηΘέμα: Απ: Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε   Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Icon_minitimeΠεμ Απρ 24, 2008 4:29 pm

Στη γενική θεώρηση της μεταφυσικής εξέγερσης, όπως τη διαπραγματεύεται ο Αλμπέρ Καμύ, εντάσσεται και η εξέγερση του Νίτσε, μ’ εκείνο το « Ο Θεός πέθανε » , σαν να πρόκειται για είδηση εξακριβωμένη στα ρεπορτάζ του τύπου και όχι ως μία επιθυμητή κατάληξη της φιλοσοφικής πρόθεσης του Νίτσε. Αυτό που ο Νίτσε θεωρεί δεδομένο, είναι και αναπόδεικτο. Γι’ αυτό και ταυτόχρονα, στρέφεται κατά της χριστιανικής ηθικής, γιατί αν δεν την εκτελέσει κι αυτήν, θα αντικαταστήσει , ίσως, φαντάζεται, τη χαμένη θεότητα. Ο Καμύ, με μια δόση ειρωνίας, λέει πως: « Ο Νίτσε δεν οργάνωσε το φόνο του Θεού. Τον βρήκε κιόλας νεκρό στην ψυχή του καιρού του. Αυτός πρώτος κατάλαβε την έκταση του γεγονότος και αποφάσισε πως αυτή η ανταρσία του ανθρώπου θα έφερνε μια αναγέννηση μόνο αν δεν κατευθυνόταν. Κάθε άλλη στάση απέναντί της, είτε λύπη, είτε αυταρέσκεια, θα οδηγούσε στην αποκάλυψη. Ο Νίτσε , λοιπόν, δεν διετύπωσε μια φιλοσοφία εξέγερσης, αλλά θεμελίωσε μια φιλοσοφία πάνω στην εξέγερση ».
Με άλλα λόγια, ο Νίτσε, αποποιείται το φορτίο του μηδενισμού και της εξέγερσης. Ο ίδιος κρατάει το μηδενισμό. Την εξέγερση κατά του Θεού την χρεώνει στους προηγούμενους. Αυτό, όμως, δεν παύει να είναι μια σοφιστική επιχείρηση, πράγμα που ο ίδιος εκμεταλλεύεται για να διατυπώσει τη λογική του ακραίου, κατά τον Καμύ, μηδενιστικού συλλογισμού: « Πρόβλημα: Με ποια μέσα θα αποκτούσαμε μια αυστηρή μορφή του μεγάλου, επιδειμικού μηδενισμού, που θα δίδασκε και θα πραγματοποιούσε με εντελώς επιστημονική συνείδηση τον εκούσιο θάνατο; ». Οπότε, ο Νίτσε, χρησιμοποιεί παρεπιπτόντως το θάνατο του θεού, συστηματικά δε την ηθική που απορρέει από το Χριστιανισμό, προς όφελος του μηδενισμού. Και ο λόγος είναι απλός, λέει ο Καμύ : « Η ηθική αγωγή, όπως την διατύπωσε ο Σωκράτης, ή όπως την παρουσιάζει ο Χριστιανισμός, είναι αυτή καθ’ αυτή, σημείο παρακμής. Θέλει να υποκαταστήσει τον άνθρωπο από σάρκα με τον ανακλαστικό άνθρωπο. Καταδικάζει τον κόσμο των παθών και τις επικλήσεις για δημιουργία ενός αρμονικού κόσμου, πέρα για πέρα φανταστικού. Αν ο μηδενισμός σημαίνει την αδυναμία για πίστη, το σοβαρότερό τους σύμπτωμα δεν είναι ο αθεϊσμός, αλλά η αδυναμία να πιστέψουμε αυτό που είναι. Αυτή η αναπηρία, βρίσκεται στη βάση κάθε ιδεαλισμού».
Ο Καμύ, σοφότατα διαχωρίζει την άρνηση και τον αθεϊσμό από την αδυναμία να πιστέψουμε αυτό που είναι. Τι είναι; Ο Θεός που κατά Νίτσε πέθανε, ή η ηθική του Χριστιανισμού, όπως διεστράφηκε από τα συστήματα των δογμάτων και των ηγεσιών του κατά καιρούς; Θα λέγαμε ότι ο Καμύ, στο σημείο αυτό, εξαντλητικά πρέπει να έχει μελετήσει εκείνο το φοβερό κομμάτι των Καραμάζωφ, τον «Μεγάλο Ιεροεξεταστή», γιατί αλλιώς, δεν εξηγείται πως αποφεύγει να κάνει χειραψία στο νιτσεϊκό θάνατο του Θεού, ενώ επισημαίνει την παρακμή της ηθικής που διέστρεψαν οι αρχές και εξουσίες των Εκκλησιών.
Ο « Μεγάλος Ιεροεξεταστής » συλλαμβάνει το Χριστό στην πλατεία της Σεβίλλης, όταν ανασταίνει έναν νεκρό. Τον φυλακίζει και τη νύχτα πηγαίνει στο κελί του μ’ ένα δαυλό στο χέρι. Του μιλάει με θέμα « Οι άνθρωποι και η Ελευθερία » . Για τη σχέση ελευθερίας και πίστης και για την ελευθερία της Πίστης∙ για την κακοποίηση της ελευθερίας, λόγω αμάθειας και την επιλογή του πεινασμένου ανθρώπου ανάμεσα στην ελευθερία και στο ψωμί. Διαπραγματεύεται την ελευθερία ως βάρος στα χέρια του ανθρώπου, που θέλει να την αποθέσει κάπου, με αντάλλαγμα το ψωμί, την ασφάλειά του και την άφεση των αμαρτιών του. Οπότε, η εξουσία και η δύναμη, υποκαθιστούν την ελευθερία, περνώντας τον άνθρωπο στον εξευτελισμό του ως όντος με αξιοπρέπεια και τιμή. Σ’ όλη αυτήν τη μεγάλη φλυαρία του Μεγάλου Ιεροεξεταστή, ο Χριστός σώπαινε απόλυτα. Κι αυτή ήταν η μεγάλη ήττα του Ιεροεξεταστή.
Απλά, ο Ιεροεξεταστής, κατηγορεί το Χριστό, ότι αρνούμενος τους πειρασμούς της ερήμου, που ήταν μετατροπή των λίθων σε άρτους, η πτώση από το καμπαναριό (θα λέγαμε) να τον πιάσουν οι άγγελοι σε απόδειξη πως είναι Υιός του Θεού και τρίτος, ο πειρασμός της εξουσίας , όταν του έδειξε την μεγάλη κοιλάδα με τις πολιτείες των ανθρώπων , όπου θα τον έκανε εξουσιαστή, αν τον προσκυνούσε τον Σατανά. Οι απαντήσεις του Χριστού στο Σατανά, « Ουκ εκπειράξεις Κύριον Τον Θεόν σου » και « Ύπαγε οπίσω μου Σατανά » ήταν η κατάφαση της ελευθερίας του ανθρώπινου όντος που δεν δουλώνεται στο ψωμί, στο μυστήριο και στο θαύμα, καταθέτοντας την ελευθερία του για να απαλλαγεί από την ανέχεια, την ανασφάλεια και την προσωπική του αξιοπρέπεια. Κι αυτή η τελευταία γίνεται εμπόδιο, αν ο άνθρωπος δεν αντέχει τη χάρη της σχέσης της ελευθερίας με την ευθύνη. Κι αυτός είναι ο πραγματικός πειρασμός, ο τέταρτος πειρασμός, η ελευθερία και η αλήθεια, που είναι οι μόνες ικανές να αποτρέψουν την ηθική παρακμή, για την οποία μιλάει ο Καμύ, υπαινισσόμενος, έμμεσα αυτό το κομμάτι των Καραμάζωφ.
Ο γέροντας ιεροεξεταστής κάνει μια ανασκόπηση της πορείας των ανθρώπων με την πίστη αυτή λέγοντας πως τα εκατομμύρια δεν άντεξαν τόση ελευθερία και την απόθεσαν στα χέρια του ιερατείου με αντάλλαγμα τη συγχώρεση των αμαρτιών τους, το ψωμί και με την άνεση να μην αποφασίζουν οι ίδιοι για την επιλογή του καλού και του κακού, παρά ο κλήρος. Αυτή η ανθρωπότητα «παρέδωσε την ελευθερία της και γλύτωσε απ’ όλα τα δεινά». Φυσικά από τίποτα δεν γλύτωσε. Ο γέροντας, ως σατανάς, λέει τόση δόση αλήθειας, ώστε να πείθει πως δεν απιστεί. Με Εωσφορικό, όμως, εγωισμό του λέει πως άλλαξαν τα πάντα τόσο, ώστε πρέπει να τον κάψει την επόμενη μέρα μπροστά σ’ αυτό το πληθος που τον επευφήμησε. Έτσι θα δει πόσο ευμετάβολο είναι και πόσο η εξουσία του ιερατείου το καθυποτάσσει.
Ο ιεροεξεταστής στάθηκε στους τρεις πειρασμούς εκθειάζοντας το πονηρό πνεύμα, πως είπε αλήθειες που επαληθεύτηκαν στους δέκα πέντε αιωνες Χριστιανισμού. Θεωρεί την ελευθερία ως υπέρβαση, που δεν την αντέχει το ανθρώπινο πλάσμα. Σπεύδει όμως, να συμπληρώσει, ότι είναι έμφυτη αυτή η ελευθερία στον άνθρωπο. Είναι βαρύς κλήρος, που θέλει να την ξεφορτωθεί. Υπάρχει και ένα «εκτός εάν»: βαθειά ο άνθρωπος συνειδητοποιήσει την ελευθερία του, οπότε θα φτάνει και μέχρι το θάνατο γι’ αυτή. Αν, όμως, αυτή η ελευθερία της συνειδητότητας ενταχθεί, ως θεραπαινίδα σε ιδεολογίες, τότε ωθεί τα πλάσματα σε φονικότατες αναμετρήσεις, γιατί τους λείπει η νηφάλια γνώση. Και γίνονται οι νέοι Πρωτόπλαστοι που δοκιμάζουν το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού. Ήξεραν το καλό. Αγνοούσαν το κακό.Η ελευθερία τους δοκιμάστηκε και δοκίμασε. Γνώρισαν και το θάνατο. Γνωρίσαμε, αλλά δεν αντιληφθήκαμε. Κι από τότε δοκιμάζουμε από το ίδιο δένδρο, σαν να είναι η πρώτη μας φορά. Φαίνεται πως η ελευθερία είναι μόνο προσωπική, όπως η υπαρξιακή μας πορεία και η κοινωνική μας επιλογή. Εκεί παίζεται και χάνεται το παιχνίδι. Η καταφυγή στον ιεροεξεταστή δεν είναι πάντα ανελεύθερη. Μπορεί να είναι και κατάφαση της ελευθερίας μας. Όλα εξαρτώνται από τη συνειδητή κίνηση, την εγρήγορση και τον αυτοσεβασμό μας. Αυτό σημαίνει, ότι δεν ξεχωρίζουμε την ελευθερία μας από την ευθύνη και την ενοχή μας καταβάλλοντας τα λύτρα. Ύπουλα ο ιεροεξεταστής μιλουσε για την ανυπόχρεη ελευθερία και την άνετη αιχμαλωσία. Και τέτοιες δεν υπάρχουν.
Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω
strifterix
Τζόβενο
strifterix


Αριθμός μηνυμάτων : 35
Location : Eternity is my homeplace
Registration date : 12/04/2008

Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Empty
ΔημοσίευσηΘέμα: Απ: Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε   Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Icon_minitimeΠεμ Απρ 24, 2008 4:30 pm

Η ελευθερία είναι δεμένη με την αλήθεια. Αν δεν έχει δίκαιη κατεύθυνση, εξανθρωπισμου και εξαγιασμού, αποβάλλει την αυτονομία της. Και σ’αυτή την περίσταση ο άνθρωπος χάνει κάθε δυνατότητα αντίστασης. Παραδίνεται δε και για ένα πινάκιο φακής. Αν σταθεί το πλάσμα στο ύψος της τιμής της ελευθερίας του, καλείται να καταβάλει το τίμημα. Είναι απροσδιόριστο το ύψος του. Όλα εξαρτωνται από την ιδιαιτερότητα των καταστάσεων, από το τί μας ζητούν και τί υπερασπιζόμαστε. Κι ακόμα από το τί αντέχουμε. Αν σταθμεύσουμε δώθε από το όριό μας, θα δούμε τον ιεροεξεταστή να γελάει συμπονετικά για τους γονατισμένους σε πρώτη φάση. Η δεύτερη θα είναι ο απόλυτος σαρκασμός. Κατά την ελευθερία της φύσης μας είμαστε υποχρεωμένοι να διαλέξουμε μεταξύ του τραγικού ύψους και του εξευτελιστικού βάθους. Η ελευθερία της πίστης είναι συνώνυμη με την αναμέτρηση. Δεν περιμένει το θαυμα του χορτασμού. Μάχεται και περιμένει τη σοδειά περιφρουρώντας τη. Δεν υπερασπίζεται μόνο τα του σώματος αλλά και τα του πνεύματος. Η ελευθερία είναι πνευματική κυριαρχία του εαυτού μας. «Δεν ζη μόνο με ψωμί ο άνθρωπος». Το μυστήριο δεν είναι κατανοητό. Γι’ αυτό και παραμένει μυστήριο. Δεν χωρούν όλα στο γνωστικό μας πεδίο. Η πίστη παραμένει η εννόηση του υπερβατικού. Από το ύψος της υπερβατικής πίστης κατανοούμε τον κόσμο στη βαθύτερη ουσία του, πράγμα που αποτρέπει την αιχμαλωσία. Η τελευταία στον αμαθή νου και στην έντρομη καρδιά εμφανίζεται ως σωτηρία και απαλλαγή από την ευθύνη, που δηλώνει με το ανοιχτό παράθυρο ο Καβάφης. Εκεί μας περιμένει η απόχη του ιεροεξεταστή.Η ελευθερία δεν αναιρεί το ψωμί. Αυτό, όμως, άνετα μπορεί να αναιρέσει την ελευθερία.
Ο τέταρτος αυτός πειρασμός είναι το μεγάλο σκάνδαλο του Χριστιανισμού. Είναι εκείνη η μαρτυρία του Αποστόλου Παύλου, από την εμπειρία του στο Ισραήλ και στην Αθήνα: « οι Ιουδαίοι σημεία αιτούσιν και οι Έλληνες σοφίαν ζητούσιν. Ημείς δε κηρύσσομεν Χριστόν και τούτον Εσταυρωμένον, Θεού δύναμιν και Θεού σοφίαν, Ιουδαίοις μεν σκάνδαλον Έλλησι δε μωρία». Σκάνδαλο και μωρία φαντάζει η υπερβατική αλήθεια και χρειάζεται ψυχική ελευθερία με καθαρότητα λογισμού να τη δεχτούμε. Η τραγωδία των Ελλήνων, όπως λέει ο Χρήστος Μαλεβίτσης, τελειώνει τη Μεγάλη Παρασκευή. Η τελευταία τραγωδία παίχτηκε στο Γολγοθά. Με τη Σταύρωση και την Ανάσταση τελειώνει ο τραγικός κύκλος, γιατί ανοίχτηκε ο κόσμος της λύτρωσης. Από την άποψη αυτή βλέπουμε πως ο Ιβάν μιλάει για το μεταίχμιο μιας πίστης, που μόνο στα θαρραλέα πνεύματα γίνεται οικεία. Η δε τεράστια μάζα είναι καταδικασμένη στην πλαστογραφία του ιεροεξεταστικού ιερατείου. Ο Ιβάν ταυτίζεται με τον ιεροεξεταστή. Η αλήθεια, όμως, ειναι πέρ’ απ’ τη σκοπιμότητα. Είναι η ίδια η καθαρότητα. Η δε ελευθερία έχει την ορμή του γίγνεσθαι και τη γοητεία του κάλλους. Είναι εκείνη η ομορφιά, που είπε ο Ντοστογιέφσκυ, πως θα σώσει τον κόσμο. Ο Αλιόσα δεν σχολίασε την πρόκληση του Ιβάν. Και ο έγκλειστος Χριστός στη φυλακή της Σεβίλλης δεν απάντησε στο λόγο του ιεροεξεταστή. Τον φίλησε κι ο ιερωμένος του άνοιξε την πόρτα. Ο Αλιόσα αγάπησε τον Ιβάν περισσότερο και τον πόνεσε η ψυχή του, όταν έχανε τα λογικά του στο δικαστήριο, που καταδίκασε το Μίτια. Ήταν ο ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του πατέρα τους από τον νόθο Σμερντιάκωφ, όταν το «όλα επιτρέπονται, αν ο Θεός πέθανε» ξέσπασε στο σπίτι τους. Με τον ιεροεξεταστή και τον Ιβάν ο Ντοστογιέφσκυ μιλάει για τους ανέμους που θα σάρωναν τον εικοστό αιωνα. Ο τέταρτος πειρασμός παραμένει το μεγάλο μας άθλημα και ο «δυνάμενος χωρείν, χωρείτω».
Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω
Αλέξανδρος Ζ.
Ανθυποπλοίαρχος
Ανθυποπλοίαρχος



Αριθμός μηνυμάτων : 188
Registration date : 13/12/2007

Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Empty
ΔημοσίευσηΘέμα: Απ: Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε   Φιλοσοφία και Λογοτεχνία  - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε Icon_minitimeΠεμ Απρ 24, 2008 8:42 pm

Αυτό το δοκίμιο μου έδωσε μεγάλη χαρά με τις εις πλάτος και εις βάθος διακυμάνσεις του.
Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω
 
Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Πείτε την άποψή σας, σχολιάστε
Επιστροφή στην κορυφή 
Σελίδα 1 από 1
 Παρόμοια θέματα
-

Δικαιώματα σας στην κατηγορία αυτήΔεν μπορείτε να απαντήσετε στα Θέματα αυτής της Δ.Συζήτησης
HOMA EDUCANDUS :: ΚΑΤΑΣΤΡΩΜΑΤΑ :: ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ :: ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ-
Μετάβαση σε: