Κι έχει ένα ωραίο φεγγάρι απόψε

Το είδα ξαφνικά, το φεγγάρι ντε, και απόρεσα πότε πρόκοψε από προχτές που το άφησα πεπονόφλουδα στον κήπο του εξοχικού.

Άλλα καλοκαίρια το λιγότερο λιγότερο μια τέτοια νύχτα θα βούταγα το αμάξι για βόλτα στην παραλιακή. Φεγγαρόβολτα.

Φέτος είναι αλλιώς. Είναι το καλοκαίρι της μετακόμισης. Και είναι δύσκολο. Μετά από μια άνοιξη γολγοθά και ένα χειμώνα που στάθηκε πραγματικά βαρύς.

Ας είναι καλά όμως το Μελινάκι... Που στην κρίσιμη στιγμή, και όταν έτοιμη ήμουν να λυγίσω, μου πέταξε το γνωστό μας μότο: Ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται!

Ε, ναι. Δε θα το βάλω κάτω. Μπορεί να δουλεύω σαν είλωτας, μπορεί να έχω ήδη κάνει δυο ταξίδια στην Ήπειρο και να βλέπω βέβαιο που θα χρειαστούν τουλάχιστον άλλα δύο μέχρι να ολοκληρωθεί η μετακόμιση...

Μπορεί το πρώτο σπίτι που έκλεισα να αποδείχτηκε τζίφος... Μα πού ακούστηκε σπίτι που ενοικιάζεται μέσω μεσιτικού γραφείου να μην μπορεί να πάρει ούτε ρεύμα ούτε νερό;;; Έλεος! Μόνο σε μένα μπορούσε να συμβεί αυτό!

Μπορεί επίσης να έχουν παραφρονήσει οι νυν συγκάτοικοι και να αποφασίζουν εν μέσω οικονομικής κρίσης τεράστια έξοδα ανακαίνισης της πολυκατοικίας, 1500 μέχρι στιγμής το μεράδι μου και προβλέπονται και αρκετά ακόμη γιατί είπαμε η ζέστη χτύπησε τους ανθρώπους κατακούτελα... Και βάλθηκαν να ανακαινίσουν την πολυκατοικία σε όσα χρειαζόταν και σε όσα δε χρειαζόταν... Και άσε τις ατσαλιές των μαστόρων, σκέτη καταστροφή. Αν είναι αυτοί μπογιατζήδες, εγώ είμαι αστροναύτης! Και άσε και την τεράστια ταλαιπωρία μέσα στο κατακαλόκαιρο. Μονάχα η μπόχα της λαδομπογιάς φτάνει...

Ουφ. Μια μετακόμιση είπα κι εγώ να κάνω και όλα στραβά μου πάνε. Αλλά κάτω δεν το βάζω. Μήπως έχω και δικαίωμα να το βάλω;;; Αστείο!!!!!!!

Και μαζί δεν το βάζει κάτω και ο έρπης. Που κάθε φορά όταν παραζορίζομαι δίνει το παρών... Βιταμίνη Β και ζοβιράξ αλοιφούλα. Οι πρώτες βοήθειες και ελπίζω να πιάσουν...

Κατά τα άλλα προσπαθώ να το χωνέψω αλλά δε χωνεύεται. Και αισθάνομαι ένας μεγάλος μαλάκας. (ποπό είσαι και δασκάλα!!!!!!!! ) Ναι, ρε. Αλλά ακριβώς γι' αυτό είμαι και μεγάλος μαλάκας. Και εξηγώ για να μην παρεξηγηθώ.

Ο τύπος ήρθε να δουλέψει στην πολυκατοικία σαν βοηθός του μπογιατζή που πήρε την εργολαβία. Και βασικά αυτός ήταν που έκανε όλες τις ατσαλιές. Κατάφερε να πασαλείψει τα πάντα. Από κρύσταλλα μέχρι φωτιστικά και μέχρι το αιρ κοντίσιον. Κι όταν διαμαρτυρήθηκα τι βρήκε να πει; Πως ήταν λέει από παλιά βαψίματα!!! Ποια παλιά βαψίματα; Αφού από κατασκευής της η πολυκατοικία δεν είχε ξαναβαφτεί...

Και τώρα τι μαθαίνω; Πως δε θα κολλήσει λέει ένσημα. Διότι ο τυπάκος είναι δηλωμένος άνεργος στον ΟΑΕΔ!!! Και παίρνει φυσικά το σχετικό επίδομα ανεργίας.

Εννοείται λοιπόν πως και τα μεροκάματα που θα πάρει δε θα τα δηλώσει και στην εφορεία.

Και την ίδια ώρα έρχονται τα μεγάλα κεφάλια της χώρας και πετσοκόβουν το δικό μου μισθό γιατί λέει η οικονομία της χώρας και μπλα μπλα μπλα...

Πώς μωρέ να πάει καλά η οικονομία; Όταν γεμίσαμε λαμόγια; Ακόμη και λαμόγια μπογιατζήδες;

Πες μου, έχω άδικο που αισθάνομαι μαλάκας;

Γιατί από τη μια μου είναι αδύνατον να γίνω καρφί, εύκολο θα ήταν να του πατήσω μια καταγγελία, και από την άλλη δεν μπορώ να το καταπιώ. Κάπως έτσι ανέλαβε ο έρπης να δώσει ρέστα.

Κι εσύ Μελινάκι μου λες για καπεταναίους... Αχ και να ήμουν... σε ένα καράβι. Και όχι καπετάνιος. Μούτσος!!! Να τους έγραφα όλους τους στεριανούς στα παλαιότερα των υποδημάτων μου. Γιατί δεν τους αντέχω άλλο πια...

Κι έχει πολύ ωραίο φεγγάρι απόψε. Μα ποιος έχει μάτια να δει το φεγγάρι;

Έτσι κι αλλιώς εμάς μας πήρε αμπάριζα η έκλειψη και δε λέει να τελειώσει η ρημάδα...

Α, να μη λέμε μόνο τα στραβά...

Πήρα επιτέλους και τη βεβαίωση από το σεμινάριο του ΕΚΕΒΙ!!! Ω, ναι! Είμαι πλέον και με τη βούλα απόφοιτη του σεμιναρίου δημιουργικής γραφής!!!!!!!

Και το περίεργο. Η σύμπτωση... την ώρα που είχα πάει να ξαναδώ εκείνο το σπίτι που δεν μπορούσε να πάρει ρεύμα και νερό... και που εκτός των άλλων επιτέλους έβλεπα ότι δεν ήταν σπίτι αυτό το πράγμα... και είχα ψυχοπλακωθεί και έλεγα "τι μαλακία έκανα;" ντρινννννννν χτυπάει το κινητό. Και ήταν ο Δάσκαλος. Ο πολυαγαπημένος Αντρέας Μήτσου. Πάντα τρυφερός και μονίμως πιεστικός. Να βρω χρόνο να γράψω.

Να λοιπόν που το αποψινό φεγγάρι μπορεί να μην έχει βόλτες και ρομάντζα, μα το γιορτάζω χτυπώντας λεξούλες έστω και στην οθόνη...

Θα έρθει όμως ο καιρός. Δε θα έρθει; Σε κείνο το σπιτάκι που μπορεί να μην είναι αϊτοφωλιά σαν το πρώτο - και ίσως είναι καλύτερο αυτό - μα έχει μια θέα απίθανη στα ίδια μέρη που η γλυκιά μου η Φωτεινή πρόσεξε τις προάλλες και μου ευχήθηκε τα ίδια με τον Μήτσου.

Ένα μόνο φοβάμαι. Μη μείνω να κοιτάω τη θέα και το βρίσκω αυτό απείρως σημαντικότερο από το να σκαλίζω λεξούλες... Έτσι κι αλλιώς βρώμισε ο κόσμος από γραφιάδες και από βιβλία...

Υπεκφυγή; Μπα. Κούραση είναι. Και ο κουρασμένος άνθρωπος, το ένιωσα καλά στο πετσί μου τον τελευταίο καιρό, δε νιώθει καμιά διάθεση να γράψει. Μόνο να αράξει στο χαζοκούτι. Ποιος; εγώ!!! Που ξεχνούσα κλειστή την τηλεόραση για μέρες...

Για φαντάσου δηλαδή να καθαρίζεις ντουλάπια κουζίνας και μετά να πιάνεις και να γράφεις. Με τα δάχτυλα να βρωμάνε χλωρίνη και τη μέση σου να σφυρίζει σε όλη την κλίμακα των πόνων... Γίνεται; Δε γίνεται.

Άσε το άλλο. Το χαρτομάνι. Που μου έχει βγάλει την ψυχή και ακόμη δεν τελείωσα μαζί του. Μα πώς να τελειώσω; Που πιάνω ένα φάκελο να τον καθαρίσω και αρχίζω να διαβάζω την εκθεσούλα της Έφης και του Πέτρου και αντί να τις σκίσω και να τις πετάξω τις ξαναβάζω στη θέση τους γιατί πρωτάκια ήταν και τα πρωτάκια είναι ιερά. Με όλη τη γλύκα την αξεπέραστη να καμαρώνεις που εσύ τους έμαθες γραφή και ανάγνωση.

Κι έπειτα πιάνω τα Μικρά Τερατάκια. Πώς να πετάξεις αναμνήσεις τριών ετών;

Έτσι κατάντησε αντί για το χαρτομάνι να τακτοποιώ τα τελευταία 25 χρόνια της ζωής μου. Τακτοποιούνται; Και συμμαζεύονται σε κούτες;;;

Διότι είναι άλλο πράγμα να πετάς την παλιά ρίγανη και άλλο την ίδια σου τη ζωή.

Αναρωτιέμαι. Δίκαια νομίζω. Μπορείς να μετακομίσεις 25 χρόνια ζωής;

Κάπου εκεί με πιάνει η απελπισία και λέω αδύνατον. Δε θα τα καταφέρω. Θα φτάσει Σεπτέμβρης και εγώ θα είμαι ακόμη εδώ. Να παλεύω με τις κούτες!!!!!!!

Και δεν υπάρχει πιο μισητό πράγμα στον κόσμο από τις κούτες!

Α, ρε τυχερές χελώνες. Με ένα καβούκι μόνο. Ναι, μια χελώνα ήθελα να είμαι. Κατά προτίμηση θαλάσσια. Να αράξω απόψε σε μια παραλία, να λουστώ στις ακτίνες του φεγγαριού και μετά να αφήσω πίσω μου τα μικρά στρογγυλά μου αβγουλάκια και να χαθώ στα πέλαγα. Δίχως καμία σκέψη και έννοια τι θα απογίνουν.

Μα χελώνα δεν είμαι. Και παλεύω μια ζωή να ξεφορτωθώ τα ... χελωνάκια μου και πού με χάνω και πού με βρίσκω να πετάω τη σκούφια μου κάθε φορά που θα ανακαλύψω ακόμη ένα στο μαγικό κόσμο του φέις μπουκ. Και κάθομαι τότε και τα χαζεύω. Μωρέ τι παιδιά έβγαλα εγώ!!! Μια χαζοδασκάλα είμαι δυστυχώς. Πώς λέμε χαζομπαμπάς;;; Ε, όμοια υπάρχουν και οι χαζοδάσκαλοι.

Κι ας ξέρω πως μια τρύπα στο νερό κατάφερα να κάνω επί ένα τέταρτο του αιώνα. Όλο και όλο μια τρύπα στο νερό!!!

Τα ετοιμάζεις εσύ για τη ζωή και μετά τα αρπάζει στα γρανάζια της και τα βγάζει κιμά...

Τίποτα. Έχει δίκιο ο Μήτσου. Αν ένα πράγμα αξίζει είναι να σκαλίσεις δυο λέξεις. Να εκποιήσεις το χρόνο σου στο μεγάλο χρηματιστήριο αξιών. Και ίσως τελικά να πρέπει να αφήσω εδώ όλες τις άλλες κούτες. Και να φύγω, σαν χελώνα κι εγώ. Μόνο με το καβούκι. Το καβούκι του χρόνου...

Τι με έπιασε απόψε; Μη δίνετε σημασία. Το φεγγάρι φταίει. Και το διαμέρισμα. Που δεν αφήνει να το δω. Και προσπαθώ μάταια να βρω πόρο να το φτάσω. Να σκαρφαλώσω στις ασημένιες του αχτίδες, ως άλλος Πορκιουπίνος, και να αναζητήσω επιτέλους το δικό μου δρόμο. Και το όνειρο...

Ο Πορκιουπίνος... αχ ο Πορκιουπίνος!

Και μόνο που τον συνάντησα, στα βιβλία του δημοτικού, σε εκείνο το εξαίρετο Ανθολόγιο των μεγάλων τάξεων με τον απίθανο τίτλο "Με λογισμό και όνειρο", μόνο λέω που τον δίδαξα τον Πορκιουπίνο και τον ασημένιο του δρόμο, φτάνει και περισσεύει που έγινα δασκάλα. Εγκαταλείποντας το δικό μου όνειρο. Κι ακολουθώντας τον παραλογισμό του σήμερα. Αυτόν που σκοτώνει τα όνειρα και γειώνει απότομα όποιον προσπαθήσει να ακολουθήσει ασημένιους δρόμους.

Μα πάντα υπάρχει ελπίδα. Γιατί οι ασημένιοι δρόμοι είναι πολλοί. Κι εκείνο που έχει σημασία είναι να μην αφήσεις να σβήσει η φλόγα της αναζήτησης.

Τι τα θέλω όμως τα λόγια; Διαβάστε μόνοι σας το κείμενο, τον Ασημένιο Δρόμο, απόσπασμα από το έργο ΛΑΜΠΕΡΑ ΑΓΚΑΘΙΑ του Γιώργου Μπόντη. Όπως δημοσιεύεται στο ανθολόγιο Ε' και Στ' τάξης του δημοτικού, σελ. 30. Ένα κείμενο αριστούργημα που όμοιο του δε θα βρείτε άλλο στα σχολικά εγχειρίδια:

Παράθεση :

Ο ΑΣΗΜΕΝΙΟΣ ΔΡΟΜΟΣ

Ο Πορκιουπίνος, ένας μικρός σκαντζόχοιρος, όταν έμαθε ότι οι άνθρωποι σκοπεύουν να καταστρέψουν το δάσος όπου έμενε, αποφάσισε να ταξιδέψει μέχρι την πόλη για να τους γνωρίσει και να τους μεταπείσει. Στο κείμενο που ακολουθεί και που ανήκει στο μυθιστόρημα «ΛΑΜΠΕΡΑ ΑΓΚΑΘΙΑ», του Γιώργου Μπόντη, τον βλέπουμε να συζητά με ορισμένους από τους κατοίκους του δάσους, πριν από τη μεγάλη κι επικίνδυνη έξοδό του προς το άγνωστο.

«Τι θα κάνουμε! Τι θα κάνουμε!», ακούστηκαν πολλές απελπισμένες φωνές από ράμφη, μουσούδια, κεραίες, μεμβράνες και άλλα παράξενα στόματα και μικροσκοπικά κεφάλια.

«Γιατί δεν τους διώχνετε με τα δόντια σας εσείς τα φίδια;», φώναξε ένα κοτσύφι.

«Και σεις οι σκαντζόχοιροι με τ’ αγκάθια σας», πρόσθεσε ένα μικρό λαγουδάκι ανεμίζοντας τ’ αυτιά του.

«Δεν ξέρετε τους ανθρώπους», είπε απλά η οχιά.

«Θα πολεμήσουμε!», φώναξε ένα μυρμήγκι, από τους στρατιώτες μιας γειτονικής φωλιάς. «Είμαστε εκατομμύρια! Θα πολεμήσουμε!»

Ο Πορκιουπίνος τ’ άκουγε όλα αυτά χωρίς να λέει τίποτε. Πίσω από τα μαύρα λαμπερά ματάκια του στριφογύριζαν χιλιάδες σκέψεις. Ήθελε να γνωρίσει τον κόσμο του ανθρώπου, αλλά όχι και να χάσει τον κόσμο του δάσους. Ήξερε ακόμη ότι τα ζώα δεν μπορούσαν να μιλήσουν με τους ανθρώπους, κι αυτό εμπόδιζε κάθε συνεννόηση. Κάτι όμως έπρεπε να γίνει…

«Ακούστε…», άρχισε και όλα τα ζώα ολόγυρα σταμάτησαν. Ήξεραν ότι πάντα ήθελε να μαθαίνει καινούρια πράγματα κι έτσι μπορεί να κατέβαζε κάποια ιδέα. Να είχε κάποια λύση για να σωθεί ο κόσμος τους.

«Ακούστε», είπε πάλι. «Όπως ξέρετε, είχα σκοπό να ταξιδέψω στον κόσμο των ανθρώπων. Πρέπει να μάθουμε περισσότερα γι’ αυτούς. Μου είπαν ότι οι γάτες τούς ξέρουν καλά, ζουν μαζί τους και μάλιστα ανεξάρτητες. Πώς τα κατάφερναν; Πρέπει να το μάθουμε. Μπορεί να υπάρχει κάποιος τρόπος να συνεννοηθούμε με τους ανθρώπους κι αν υπάρχει, οι γάτες θα τον ξέρουν.»

«Τι έχεις να προτείνεις;», ακούστηκε δίπλα του η γνώριμη φωνή του Σπάρκυ της Πυγολαμπίδας.

«Λοιπόοοον τι λέεεεξ;», φώναξαν χορωδιακά και όλα τα βατράχια.

«Τι θα πει “τι λέεεεξ”», ψιθύρισε ένα ποντίκι από δίπλα τους.

«Ενοούμε “τι λες”», εξήγησαν τα βατράχια, «αλλά πιο μουσικά με ξ στο τέλος».

«Πάντα έλεγα ότι δεν είστε καλά στο μυαλό σας!», μουρμούρισε το ποντίκι και στράφηκε ν’ ακούσει τι θα έλεγε ο Πορκιουπίνος.
«Σκέφτομαι λοιπόν», συνέχισε ο σκαντζόχοιρος, «να φύγω το γρηγορότερο για τον κόσμο των ανθρώπων και να ρωτήσω τις γάτες αν μπορούν να μας βοηθήσουν. Αν καταφέρναμε να συνεννοηθούμε με τους ανθρώπους, μπορεί να μην πείραζαν το δάσος, και οι γάτες ίσως να ξέρουν κάποιον τρόπο.»

«Κόοοοοαξ κόοοοοαξ κοκοκοάξ», έκαναν τα βατράχια.

«Αυτό τι σημαίνει τώρα;», ρώτησε το ίδιο ποντίκι.

«Τίποτε το ιδιαίτερο. Απλώς για μουσική υπόκρουση», εξήγησαν.

«... Λέω λοιπόν», συνέχισε ο Πορκιουπίνος, «να ξεκινήσω αύριο την αυγή. Μέχρι το ηλιοβασίλεμα θα έχω διασχίσει το δάσος και θα έχω φτάσει στα σύνορα του ανθρώπινου κόσμου...».

«Και δε φοβάσαι να πας σ’ έναν τόσο τρομερό κόσμο;», ρώτησε μια χελώνα. Ήταν η Ντίνκα, ένα ζώο που ίσως είχε γνωρίσει περισσότερες αυγές και ηλιοβασιλέματα από κάθε άλλο στο δάσος. Ο Πορκιουπίνος είχε κουβεντιάσει αρκετές φορές μαζί της, γιατί στο μυαλό της φύλαγε εικόνες πολύ παλιές, που μόνο τα δέντρα είχαν γνωρίσει και θυμόνταν ακόμη.

«Φοβάμαι... αρκετά», της είπε.

«Τότε γιατί πας;»

«Ναι, γιατί πας; Γιατί πας;» φώναξαν μερικά λαγουδάκια που είχαν γεννηθεί εκείνη την άνοιξη.

«Γιατί πρέπει να σώσουμε το δάσος», είπε ο Πορκιουπίνος.

«Μόνο γι’ αυτό;», ρώτησε πάλι η Ντίνκα και η φωνή της είχε κάτι από τα χιόνια ατέλειωτων χειμώνων και κάτι από το άρωμα ατέλειωτων καλοκαιρινών βραδιών.

Ο Πορκιουπίνος την κοίταξε, αλλά η απάντηση δεν ήταν εύκολη και δε μίλησε.

«Μόνο γι’ αυτό;», ξαναρώτησε η Ντίνκα και η φωνή της είχε κάτι από τη μουσική της βροχής ατέλειωτων φθινόπωρων και κάτι από το απαλό άγγιγμα της γύρης από γενιές λουλουδιών ατέλειωτων ανοίξεων.

«Θα έκανα το ίδιο, ακόμη κι αν δεν κινδύνευε το δάσος», ψιθύρισε ο Πορκιουπίνος.

«Γιατί;». Η απαλή φωνή δεν τον άφηνε να ξεφύγει.

Γιατί; Μα ο Πορκιουπίνος σκέφτηκε τους ασημένιους δρόμους που άφηνε πίσω του ο φίλος του ο Ουίνκλ, τους μικρούς μαγικούς δρόμους που κανείς δεν ήξερε που οδηγούσαν. Τα σαλιγκάρια το ήξεραν, γιατί οι δρόμοι ήταν δικοί τους, αλλά δεν μπορούσαν να του το πουν. Έπρεπε να τους ακολουθήσει ο ίδιος. Και υπήρχαν τόσοι δρόμοι! Τα βράδια, όταν το δάσος γινόταν συχνά ένας άλλος μαγικός κόσμος από την ομίχλη, οι αχτίδες του φεγγαριού σχημάτιζαν στα ξέφωτα παράξενους δρόμους. Είχε δοκιμάσει κάποτε ν’ ανηφορίσει σ’ έναν απ’ αυτούς να δει πού οδηγούσε, αλλά δεν ήταν εύκολο. Οι πυγολαμπίδες μπορούσαν, αλλά δεν ενδιαφέρονταν τόσο.

Δεν είχε μπορέσει να ανηφορίσει στους δρόμους από τις φεγγαροαχτίδες, ναι... αλλά πώς θα το ήξερε, αν δεν είχε δοκιμάσει;

Και υπήρχαν τόσοι άλλοι δρόμοι! Πώς να ήταν ο παραμυθένιος κόσμος του βυθού της λίμνης των βατράχων; Τι να έβλεπαν τα πουλιά σ’ εκείνα τα θαυμαστά βουνά και δάση από άσπρες μπαμπακότουφες που αρμένιζαν συχνά στον ουρανό; Πού οδηγούσαν οι σκοτεινοί λαβύρινθοι των μυρμηγκιών; Τι έτρεχαν να προλάβουν τα ρυάκια του δάσους;

Είχε ρωτήσει τα βατράχια. Είχε ρωτήσει τα πουλιά. Είχε ρωτήσει τα μυρμήγκια. Είχε ρωτήσει τα ρυάκια...

Τα ρυάκια είχαν μείνει σιωπηλά κι όλα τ’ άλλα ζώα είχαν προσπαθήσει να του εξηγήσουν. Κατά κάποιο περίεργο τρόπο... κάτι... δεν ήξερε, αλλά δεν ήταν αυτό που ήθελε να μάθει. Τα λόγια τους δεν ήταν αρκετά για να του δείξουν ό,τι έβλεπαν κι εκείνα, όπως το έβλεπαν κι εκείνα.

«Ψάχνω για...», είπε τελικά στην Ντίνκα και σταμάτησε απότομα. Δεν υπήρχαν λόγια να περιγράψει όλα όσα έψαχνε.

Η Ντίνκα η χελώνα, όμως, δε χρειαζόταν λόγια. Είχε καταλάβει. Ήξερε ότι κάθε Μεγάλη Αναζήτηση ήταν πέρα από τα λόγια. Πώς να εξηγήσεις σε όποιον δεν το ‘χει νιώσει το γοητευτικό τράβηγμα που σε καλεί να βρεις το τέρμα του δρόμου; Πώς να εξηγήσεις ότι το φτάσιμο είναι πάντα ένα ξεκίνημα και κάθε τέρμα του δρόμου η αρχή ενός άλλου;

Η Ντίνκα η χελώνα κοίταξε το μικρό σκαντζόχοιρο και, μέσα στη σύντομη εκείνη μαγική στιγμή, φαντάστηκε τον εαυτό της να τρέχει – αυτή, μια γέρικη χελώνα! – πάνω στο ουράνιο τόξο μαζί με τον Πορκιουπίνο. Ήταν κάτι σαν μεθύσι, αλλά δεν είχε λέξεις να το περιγράψει.

Πέρασε σχεδόν αμέσως και είπε πνιχτά:

«Έχεις ό,τι χρειάζεσαι για να πετύχεις. Κάποιος πρέπει να ακολουθεί το ουράνιο τόξο για να δίνει νόημα στη ζωή όλων».

«Δοκίμασα μια μέρα να φτάσω στο ουράνιο τόξο», είπε ο Πορκιουπίνος, «αλλά ήταν πολύ μακριά».

Η χελώνα χαμογέλασε με τον τρόπο της.

«Το ουράνιο τόξο πρέπει να είναι μακριά. Δεν είναι για όλους, αλλά μόνο για κείνους που το αναζητούν πραγματικά. Εσύ μπορείς να το φτάσεις κάποτε».

«Οι γάτες μπορεί να με βοηθήσουν», είπε αβέβαια ο Πορκιουπίνος.

«Ναι, οι γάτες μπορεί να σε βοηθήσουν».

«Τότε θα πάω».

«Καλή τύχη, μικρέ μου», είπε η χελώνα και πρόσθεσε κάτι που κανείς άλλος, εκτός από κάτι κίτρινα λουλουδάκια δίπλα της, δεν άκουσε.

«... και θα έχεις μαζί σου κάτι απ’ όλους μας. Το πιο πολύτιμο. Την κρυμμένη σε μας και ξεχασμένη φλόγα της αναζήτησης. Σε παρακαλώ... κράτησέ την πάντα ζωντανή».

Μόνο τα κίτρινα λουλουδάκια άκουσαν αυτό τον ψίθυρο, αλλά είχαν πολύ αθώο μυαλό για να καταλάβουν.

Μια γέρικη χελώνα. Μια Ντίνκα. Έτσι στάθηκα κι εγώ τότε που πρωτοδίδαξα τον Πορκιουπίνο. Το 2002. Απέναντι σε αληθινούς Πορκιουπίνους που με τρυπούσαν με τα μικρά λαμπερά τους ματάκια και όρθωναν γεμάτα αβεβαιότητα τα τρυφερά τους αγκαθάκια.

Πρόσφατα, διαβάζοντας ένα χειρόγραφο του δικού μου δασκάλου, του Δημήτρη Λιαντίνη, μια επιστολή γραμμένη το Φλεβάρη του 1982 προς τη σύντροφό του, τη Λου του, πρόσεξα τους στίχους του Σεφέρη στον επίλογο:


και την υπογραφή του Λιαντίνη:

Είμαστε άνθρωποι με μοίρα.

Κι ο νους μου γύρισε σε κείνο το σκαντζοχοιράκι. Δεν ξέρω την ετυμολογία της λέξης. Και το Ετυμολογικό του Μπαμπινιώτη είναι πλέον κλειδωμένο μέσα στις κούτες της μετακόμισης. Μα επιτρέψτε μου τη δική μου αυθαίρετη ετυμολογία, από τα αυθεντικά προσωπικά βιώματα βγαλμένη.

Σκάντζα στη γλώσσα των ναυτικών σημαίνει αλλαγή. Και είναι η λέξη που ακούς από το καμαρωτάκι όταν έρχεται και σου χτυπά την πόρτα για να ετοιμαστείς για τη βάρδια σου.

- Καπτά Μαρία, σκάντζα!

Έτσι άκουγα μέρα και νύχτα στην πόρτα μου να βαρούν εκείνο το φωτεινό διάστημα που κράτησε το δικό μου όνειρο. Και η προσπάθεια να ακολουθήσω τον ασημένιο μου δρόμο. Μπορεί να μην τα κατάφερα. Μα όπως και ο Πορκιουπίνος θα πω: "αλλά πώς θα το ήξερα, αν δεν είχα δοκιμάσει;" Ε;

Και είναι και το άλλο. Τώρα, γριά χελώνα κι εγώ, ξέρω πως χαμένες τέτοιες προσπάθειες δεν πάνε. Γιατί:

«... Κάποιος πρέπει να ακολουθεί το ουράνιο τόξο για να δίνει νόημα στη ζωή όλων».

Και από την άλλη ο χοίρος. Το γουρούνι. Και τα γουρούνια οι σύντροφοι του Οδυσσέα στην αυλή της Κίρκης. Να κυλιούνται στο βόρβορο. Γιατί, όπως σημειώνει ο Λιαντίνης:


Τρελαίνονται δηλαδή τα γουρούνια και γουστάρουν να κυλιούνται στις λάσπες.

Όχι όμως οι σκαντζόχοιροι. Γιατί αυτοί κατάφεραν να αλλάξουν τη γουρουνίσια φύση τους. Κατάφεραν να ξυπνήσουν. Και να αναλάβουν υπεύθυνα τη βάρδια τους σ' αυτό το μικρό φωτεινό διάστημα που λέγεται ζωή.

Όλο λοιπόν το δάσος ένα βελόνι πεύκου.

Και όλη η ζωή μας στην άκρη μιας βελόνας. Ένα λαμπερό αγκάθι, που λέει ο Γιώργος Μπόντης. Να τρυπάει το άγνωστο. Να ανοίγει δρόμους. Πορκιουπίνοι κι εμείς. Που φοβόμαστε, δε γίνεται να μη φοβόμαστε. Μα και τολμάμε. Όσοι... Δεν είναι, βλέπεις, για όλους τέτοιες πορείες.

Είναι όμως πορείες φορτωμένες με το όνειρο όλων. Και όλοι χρωστάνε να τις ξεκινούν. Έστω και αν δεν καταφέρουν να φτάσουν στην άκρη του δρόμου. Σημασία δεν έχει το φτάσιμο. Μα το ίδιο το ταξίδι.

Και βασικά να καταφέρεις να βγεις από το βούρκο. Να γίνεις από γουρούνι άνθρωπος. Και θα θυμάστε φυσικά ποιος υπήρξε ο πρωταίτιος αυτής της αλλαγής στο νησί της Κίρκης. Ο Οδυσσέας...

Ναι, είναι αλήθεια πως το κείμενο αυτό του Γιώργου Μπόντη, που Γιώργος Μπαλάνας είναι το αληθινό του όνομα, το ερωτεύτηκα. Μαζί και το άλλο απόσπασμα από το ίδιο βιβλίο του, Τα μικρά εφήμερα, στο πρώτο τεύχος του αναγνωστικού της Ε', σελίδα 8... Μπορείτε να κάνετε κλικ ΕΔΩ για να το διαβάσετε. (προσοχή: ο τίτλος δυστυχώς μιλά για το φίλο μας το δάσος... ) Ένα ολόφωτο κείμενο που εισάγει με τον πλέον κατάλληλο τρόπο το μέγα θέμα του θανάτου στον κόσμο των παιδιών. Και πολύ έξυπνα οι συγγραφείς παραπέμπουν εδώ το δάσκαλο να διδάξει και τον Ασημένιο Δρόμο από το Ανθολόγιο. Να δέσει το θάνατο με τον έρωτα. Γιατί αυτό ακριβώς είναι ο ασημένιος δρόμος. Ο έρωτας.

Που δεν μπορεί, ως έρωτας, παρά να ξεκινά κάτω από το φως του φεγγαριού. Το ασημένιο. Για να οδηγήσει έξω από το σκοτεινό σπήλαιο. Στο φως... Νυκτερινά φέγγη που λέγει και ο Πλάτωνας.

Δεν ξέρω τέτοια κείμενα πώς θα μπορούσα να τα διδάξω αν δεν είχα παρακολουθήσει Λιαντίνη. Στα μεταλλεία του θανάτου και του έρωτα. Αν ήμουν κι εγώ ακόμη μέσα στο βούρκο. Ένα ακόμη γουρουνάκι...

Στους μαθητές μου; Ναι. Είμαι ειλικρινής. Και πάντα τον μνημονεύω επώνυμα το Λιαντίνη όταν τέτοια κείμενα διδάσκονται στην τάξη. Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζουν πως οι Πορκιουπίνοι δεν είναι απλά σκαντζόχοιροι. Και πως υπάρχουν άνθρωποι αληθινοί που τόλμησαν να πορευτούν τον ασημένιο δρόμο. Γιατί κάποιοι πρέπει να τους ακολουθούν και να φτάνουν στο ουράνιο τόξο. Όσο μακριά και αν είναι. Για να δίνουν νόημα στη ζωή όλων μας.

Και δες τώρα τι γέννησαν εκείνα τα μικρά σκαντζοχοιράκια, οι τρυφεροί μου Πορκιουπίνοι, μετά τον ασημένιο δρόμο του ανθολογίου.

Αναδημοσιεύονται όλες οι απόψεις των παιδιών, χωρίς ανόητες αξιολογήσεις. Και όπως αναφέρονται στο ειδικό ένθετο που τότε κυκλοφορήσαμε με τίτλο "Οι δρόμοι της Πέμπτης", Ιούνιος του 2002:

Παράθεση :

Βασίλης Κ.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι τα βιβλία, ειδικά του Χάρι Πότερ. Έχω ξετρελαθεί με τις περιπέτειές του και από ασημένιος δρόμος μπορεί να γίνει και ολόχρυσος, κόκκινος, ό,τι θέλει μπορεί να γίνει. Όμως κι αυτή η ιστορία που διάβασα στο Ανθολόγιο, "Ο ασημένιος δρόμος", ήταν καλούτσικη. Εμένα μ' αρέσουν τα περιπετειώδη μυθιστορήματα. Αυτός είναι ο δικός μου ασημένιος δρόμος.

Σπύρος Γ.

Ο ασημένιος μου δρόμος είναι ο δρόμος για το γραφείο μου. Πηγαίνω εκεί, όταν θέλω να διαβάσω για κάτι που με απασχολεί πάρα πολύ.

Π. Πάτρικ
Ο ασημένιος μου δρόμος είναι να πετύχω τους στόχους μου και να ευτυχήσω γεμάτος χαρά, αγάπη και πάνω απ' όλα υγεία.

Αλεξάνδρα Π.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι αυτός που με οδήγησε να φτάσω εδώ που είμαι. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορώ να συνεχίσω αυτόν το δρόμο ως εκεί που φτάνει… Ο ασημένιος μου δρόμος είναι αυτός που με βοήθησε να φτάσω στο σχολείο. Αυτός είναι ο ασημένιος δρόμος όλων των παιδιών. Ο ασημένιος δρόμος είναι κάτι που σε ευχαριστεί αλλά και σου φέρνει λύπη.

Ιωάννα Π.

Για μένα ο ασημένιος δρόμος πολλά μπορεί να είναι… Τώρα δεν ξέρω…

Φωτεινή Μαξιμώ Β.

Ο δικός μου δρόμος, ο ασημένιος, είναι εκείνος που με πάει πίσω και θυμάμαι τα νιάτα μου. Αυτός είναι ο καλύτερος δρόμος μου. Είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Θα ήθελα να μπορέσω κάποτε να φτάσω ως το τέλος αυτού του δρόμου και να θυμηθώ πώς ήμουνα μωρό…

Γιώργος Τ.

Ο ασημένιος δρόμος έχει μια αρχή και ένα τέλος για τους ανθρώπους. Από την ώρα που γεννιέται ο άνθρωπος, αρχίζουν οι δυσκολίες της ζωής. Αυτός ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με λουλούδια, είναι στρωμένος με αγκάθια και με άλλα εμπόδια. Είναι πολύ δύσκολος ο δρόμος αυτός.

Νίκος Γ.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι ο δρόμος της αναζήτησης της ζωής, της αναζήτησης των ανεξήγητων και των παράξενων μύθων, που μόνο οι ντόπιοι τους πιστεύουν. Θα γίνω μάλλον αρχαιολόγος ή τέλος πάντων κάτι τέτοιο.

Αλέξης Κ.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι οι παλιοί φίλοι, είναι οι παλιοί δρόμοι που πέρασαν. Αυτοί είναι μαγικοί δρόμοι. Στο μέλλον αυτοί οι δρόμοι δε θα είναι ασημένιοι αλλά δρόμοι φανταστικοί.

Κατερίνα Λ.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι το όνειρό μου. Κάποτε κάθισα με την αδερφή μου και είδαμε τηλεόραση. Είδαμε μόδα και στη συνέχεια τους σχεδιαστές μόδας. Εκείνη τη στιγμή είπα: "Κι εγώ θέλω να γίνω διάσημη σχεδιάστρια μόδας." Από κει και πέρα προσπαθώ να ακολουθήσω τον ασημένιο δρόμο μου. Μακάρι κάποτε να γίνω σχεδιάστρια μόδας, αυτό είναι το όνειρό μου!

Βικτώρια Σ.

Ο ασημένιος δρόμος μου είναι τα όνειρά μου και η χαρά μου.

Κωνσταντίνα Α.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι ένας δρόμος που αρχίζει από την ώρα που θα γεννηθώ μέχρι την ώρα που θα πεθάνω. Δεν ξέρω αν κάποτε αυτό το ασημένιο χρώμα ξεβάψει και δεν επανέλθει ποτέ. Ακόμα δεν ξέρω αν αυτό το ασημένιο φωτίσει πιο πολύ και δε γνωρίσει ποτέ σκουριά. Αυτός είναι ο δικός μου ασημένιος δρόμος.

Φοίβος Γ.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι το όνειρό μου: Όπως κι ο Πορκιουπίνος προσπαθεί να ανηφορίσει τους ασημένιους δρόμους των σαλιγκαριών, έτσι κι εγώ προσπαθώ να πραγματοποιήσω το όνειρό μου: Να γίνω παρατηρητής άγριας ζωής. Σ' αυτόν τον αγώνα παίρνω μέρος, όπως κι ο Πορκιουπίνος, μόνο που εγώ αποφεύγω τη βοήθεια των άλλων. Άμα κάποια μέρα πετύχω τον ύψιστό μου στόχο, τότε θα έχω φτάσει στην κορυφή του ασημένιου μου δρόμου…

Μενέλαος Γ.

Εγώ για ασημένιο μου δρόμο έχω τα χνάρια κάποιων καλλιτεχνών και επιστημόνων. Για παράδειγμα: Όταν ήμουν μικρότερος ήθελα να μοιάσω το Λεονάρντο Ντα Βίντσι στη ζωγραφική, λίγο αργότερα ήθελα να φτάσω το Χανς Κρίστιαν Άντερσεν στα παραμύθια… Τώρα, έχω καινούρια πρότυπα και πλέκω χρυσούς δρόμους για να ακολουθήσω τους δρόμους που χάραξαν οι μεγάλοι επιστήμονες.

Αναστασία Λ.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι κάποιος δρόμος μαγευτικός που δεν ξέρει κανείς πού βρίσκεται, που είναι χιλιάδες δρόμοι μαζί, χιλιάδες σταυροδρόμια, που αλλάζουν πρωί, μεσημέρι, βράδυ. Αυτοί είναι οι δικοί μου ασημένιοι δρόμοι.

Γιώργος Κ.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι ο δρόμος του ράλι "Ακρόπολις". Από μικρός ήθελα να γίνω ραλίστας. Μ' αρέσει να τρέχω σε αγώνες καρτ και να παρακολουθώ ράλι.

Ναταλία Π.

Για μένα ο ασημένιος δρόμος είναι το δάσος, γιατί εκεί είναι η μαγεία την αυγή, το ηλιοβασίλεμα και τη νύχτα. Εκεί βλέπεις τα δρομάκια τα μπερδεμένα, τα φρούτα τα καλά και τα κακά που σε δηλητηριάζουν, τα πουλιά που κελαηδάνε, τους σκαντζόχοιρους που τους πατάς και τρυπάς το πόδι σου. Όλα αυτά τα μαγικά πράγματα είναι η μαγεία του Θεού, που έφτιαξε το δάσος.

Κ. Κωνσταντίνος Σταύρος

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος εμφανίζεται το βράδυ στην ντουλάπα μου. Τον έχω δει πολλές φορές, αν και μόνο η ψυχή μου πάει εκεί… Ο δρόμος αυτός οδηγεί στον κόσμο των ονείρων. Μερικές φορές ο δρόμος φλέγεται και δεν μπορώ να μπω…

Φώτιος Σ.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι ο δρόμος της ζωής. Αρχικά ξεκινώ απ' το σχολείο, μετά, αφού ενηλικιωθώ, θα πάω στο στρατό, μετά θα βρω μια δουλειά κι από κει κι έπειτα δεν ξέρω τι θα μου συμβεί. Αυτός ο δρόμος είναι άγνωστος. Αυτό το άγνωστο είναι όμως και πολύ ενδιαφέρον. Γι' αυτό, λοιπόν, πολλές φορές θέλω να μεγαλώσω γρήγορα.

Ελπίδα Κ.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος έχει δεξιά κι αριστερά βιβλία με διάφορες ιστορίες και κανένας δεν τον έχει δει ποτέ και κανείς δεν ξέρει πότε τελειώνει.

Κωνσταντίνος Λ.

Μια μέρα, κάτι μικροσκοπικά μυρμήγκια πήγαν βόλτα στο δάσος. Ένα από αυτά κουτσούλισε στο πόδι ενός σκαντζόχοιρου, αλλά ήταν τυχερός και δεν τον κάρφωσε με κανένα αγκάθι. Το μυρμήγκι ζήτησε συγνώμη κι έκανε μεταβολή προς τη φωλιά του.

Μαρία Κ.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι αυτός που έχει αφήσει η καλύτερή μου φίλη. Εκείνη μένει στη Νίκαια. Μπορεί να είναι κοντά αυτό το μέρος, μα οι γονείς μου δε με πηγαίνουν σ' εκείνη. Έχω να τη δω ένα χρόνο. Ήμασταν μαζί από προνήπια ως την Τρίτη Δημοτικού. Αν και δε βλεπόμαστε, η μία θυμάται την άλλη μέσα από φωτογραφίες. Η φίλη μου είναι ο μόνος ασημένιος δρόμος!

Γιώργος Π.

Το ουράνιο τόξο είναι ασημένιος δρόμος, επειδή τα χρώματα που έχει είναι φωτεινά χρώματα, δεν είναι σκούρα, κι έτσι το ουράνιο τόξο το ονόμασα "ασημένιο δρόμο".

Άννα Α.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι αυτός που έχει χαράξει η μητέρα μου. Θέλω να ακολουθήσω τα βήματά της, να γίνω σαν κι αυτήν. Όμως υπάρχουν πολλοί δρόμοι να της μοιάσω και χάνομαι, μπερδεύομαι. Αυτός ο δρόμος έχει χαραχτεί και λάμπει μέσα μου και πιστεύω ότι αν καταφέρω να τον ακολουθήσω, θα με βγάλει σε ένα ξέφωτο που από κει θα μπορέσω να προχωρήσω στη ζωή.

Σοφία Γ.

Ο δικός μου ασημένιος δρόμος είναι ο χειρότερος. Αν περπατάς πάνω του ξιπόλητος, θα καίγεσαι. Αν φοράς παπούτσια, θα τρως τις τούμπες της ζωής σου. Αλλά το ωραίο είναι ότι τριγύρω υπάρχει ένα απέραντο δάσος, με πολλά επικίνδυνα ζώα που άμα σε εντοπίσουν, την "έκατσες", δηλαδή σε σκότωσαν. Αυτός ο ασημένιος δρόμος δεν είναι καθόλου πυκνοκατοικημένος.

Τι είπατε; Πως έχω και μια μετακόμιση να κάνω; Και πολλές ακόμη κούτες να γεμίσω; Κι εγώ αντί να δουλεύω χαζολογάω στο ίντερνετ; Αχ, κούνια που σας κούναγε. Μα αυτή είναι η δική μου μετακόμιση. Και τέτοιους δρόμους βαδίζει.

Δε σας το είπα και πιο πάνω; Τη ζωή μου την ίδια πακετάρω. Όχι άψυχα χαρτιά...

Μια γέρικη χελώνα που στο καβούκι της σέρνει αρώματα και χρώματα από μικρά λαμπερά ματάκια. Και τραβά για το τέλος. Αυτό το ένα και μοναδικό τέλος που έχει για όλους μας χαράξει η μοίρα.

Άνθρωποι με μοίρα. Άνθρωποι - αγκάθια...

Αυτά για το Λογισμό και το Όνειρο.

Μα οι σκαντζόχοιροι έχουν και την άλλη όψη. Τη γλωσσική...

Είπα και πριν ότι αγνοώ την ετυμολογία της λέξης σκαντζόχοιρος. Και κάθισα και σας έλεγα για σκάντζες και άλλα ποιητικά.

Ε, τώρα ας μιλήσουμε πιο σοβαρά. Γιατί το ίδιο το κείμενο του Μπόντη αναγκάζει να αντιμετωπίσουμε το κείμενο και με αυτό το πρίσμα. Η επιλογή του δηλαδή να ονομάσει το μικρό σκαντζόχοιρο Πορκιουπίνο.

Ο Μπόντης εργάστηκε όπως αναφέρουν τα βιογραφικά του στοιχεία ως καθηγητής αγγλικών. Αυτό και εξηγεί την επιλογή του στο όνομα "πορκιουπίνος" αφού porcupine στα αγγλικά σημαίνει σκαντζόχοιρος!

Παρόμοια ονομάζει την πυγολαμπίδα Σπάρκυ. Αφού spark είναι η σπινθήρα.

Όταν διδάσκεις λοιπόν το κείμενο δεν μπορείς να μη σταθείς και στη λεπτομέρεια αυτή. Ειδικά που στο κείμενο γίνεται λόγος για τη γλώσσα. Τη γλώσσα των ανθρώπων που δεν την καταλαβαίνουν τα ζώα. Κι έτσι δεν μπορούν, λέει, ο Μπόντης, να συνεννοηθούν. Μόνο οι γάτες... αυτές ζουν κοντά στους ανθρώπους και μάλιστα ανεξάρτητες!!!

Το ίδιο λοιπόν το κείμενο σε ένα άλλο επίπεδο θέτει θέμα συνεννόησης. Και δίνει στο δάσκαλο αφορμή να παιανίσει ένα μεγάλο ταξίδι στο τι είναι η γλώσσα.

Να βάλει στα παιδιά την απορία και να τους ξυπνήσει την περιέργεια να αναζητούν την αλήθεια της κάθε λέξης. Και ξέρετε, αρέσει πολύ στα παιδιά αυτό το ταξίδι. Της ετυμολογίας. Τρανταχτό παράδειγμα η φίλη μου η Θαλασσινή που μια λέξη στο δημοτικό, η αλισάχνη, την έκανε να γίνει ναυτικός και να αναζητεί την ίδια την αλισάχνη.

Η λέξη είναι ομηρική. Και όπως σημειώνει η Θαλασσινή στο blog της:

Παράθεση :

Τη φράση αλός άχνη τη συναντούμε στην Οδύσσεια: είλυτο δε πανθ' άλός άχνη (Ε 403) και στην Ιλιάδα: Ως δ΄ ότε κύμα θαλάσσης. μεγάλα βρέμει, αμφί δε τ`άκρας κυρτόν εόν κορυφούται, αποπτύει δ' αλός άχνην (Δ 426)

Όμηρος. Ο τυφλός αοιδός. Ο μη ορών με τα μάτια τα κανονικά αλλά με τα άλλα, εκείνα που ο άλλος μεγάλος μας ποιητής, ο εθνικός, ζήτησε να κρατούμε πάντα ανοιχτά και άγρυπνα. Τα μάτια της ψυχής φυσικά.

Να θυμίσω ότι και ο Λιαντίνης αυτόν τον όρκο ζήτησε στην τελευταία του διδασκαλία; Ή να θυμίσω τη σημασία που έδινε στα ονόματα...

Λοιπόν. Ο Πορκιουπίνος είναι μια θαυμαστή ευκαιρία να απογειώσεις τα παιδιά στο μαγικό κόσμο της γλώσσας. Τραβώντας ως την απαρχή της ελληνικής λογοτεχνίας. Τον Όμηρο και πάλι...

Και με το ερώτημα (και για σας) πώς ονομάζει τον σκαντζόχοιρο ο Όμηρος. Το ξέρετε;

Είναι αλήθεια πως η ονομασία ακανθόχοιρος είναι αρχαίας προέλευσης. Μα δεν είναι η απάντηση στο προηγούμενο ερώτημα. Και είναι επίσης αλήθεια πως εγώ ως απόφοιτος πρακτικού λυκείου (δηλαδή θετικής κατεύθυνσης) δε θα το ήξερα κάτι τέτοιο. Αυτά τα μεγάλα λάθη της παιδείας μας... Και το έγκλημα κατά της ελληνικής γλώσσας.

Ευτυχώς όμως στη ζωή μου ήρθε το Μαράσλειο. Κι εκτός από το Λιαντίνη έτυχα εκεί και άλλους καθηγητές με μεράκι. Ο Μπέλλας ένας από αυτούς. Και σε κείνον χρωστάω τη γνώση πως ο Όμηρος περιγράφοντας τους οπλισμένους Αχαιούς τους παρομοιάζει με σκαντζόχοιρους. (δείτε εδώ για να καταλάβετε πόσο πετυχημένη ήταν αυτή η παρομοίωση)

Και συγχωρέστε μου την πιθανή ανορθογραφία τώρα που θα υποχρεωθώ να γράψω την ομηρική λέξη σκαντζόχοιρος. Είπαμε... η ελλιπής γλωσσική παιδεία και που δεν κατάφεραν τα λεξικά μου να εξαλείψουν...

Ορύκκοι. Ηχητικά τουλάχιστον είμαι βέβαιη για τη λέξη. Ως ορύκκοι λέει κατέβαιναν από το λόφο οι Αχαιοί. Σαν σκαντζόχοιροι δηλαδή. Με τα μακριά τους δόρατα να προεξέχουν σαν τα αγκάθια του μικρού ζώου. (διαβάστε κι εδώ ένα μικρό απόσπασμα από σχετικό ομηρικό κείμενο για τον οπλισμό των πολεμιστών)

Το σπουδαίο όμως είναι άλλο. Το πώς η λέξη η ομηρική χάθηκε από το λόγο τον καθημερινό μα κατάφερε να επιζήσει έστω και παραφθαρμένη σε ένα μικρό τόπο, τον τόπο καταγωγής του καθηγητή Μπέλλα, την ορεινή Ήπειρο. Εκεί λοιπόν οι κάτοικοι εξακολουθούν να αποκαλούν τον σκαντζόχοιρο ρίτσο. Και με εξήγηση από τον Μπέλλα πως το τσ ανταποκρίνεται στα δύο κάπα που αρχικά είχε η λέξη.

Κατάφερα μάλιστα να βρω μια σχετική καταγραφή και στον αχανή χώρο του διαδικτύου. Έστω και με ένα α μπροστά. Αρίτσος. Δείτε σχετικά εδώ.

Ίσως όλα αυτά, τα ωραία του Μπέλλα, να τα είχα απολησμονήσει αν δε μου τύχαινε το εξής περίεργο λίγο καιρό αργότερα. Και είναι η ιστορία που θα ακολουθήσει η καλύτερη αφόρμηση για το γλωσσικό ταξίδι των παιδιών...

Βραδάκι στην Αστυπάλαια. Και μεις αραχτοί στο καφενεδάκι του Πέρα Γιαλού. Εκεί και πιάσαμε κουβέντα με κάποιους ιταλούς τουρίστες. Μα έλα που ούτε εκείνοι γνώριζαν ελληνικά ούτε κι εμείς ιταλικά. Και από αγγλικά; Τσάτρα πάτρα...

Παρόλα αυτά καταφέραμε να συνεννοηθούμε πως τους άρεσε πολύ η Αστυπάλαια αλλά, κι εδώ άρχισε το πρόβλημα, έχει πολλούς ... ρίτσιο!!!

Ρίτσιο;;;

Ξαναρωτήσαμε τι σημαίνει η λέξη μα οι ιταλιάνοι δεν ήξεραν την αγγλική λέξη. Και να την ήξεραν, sea urchin είναι, δε θα την ξέραμε εμείς.

Προσπαθήσαμε λοιπόν από τα συμφραζόμενα. Οι ιταλοί είχαν λέει μπει στη θάλασσα και πάτησαν αυτό το ... ρίτσιο!!!

Τότε άναψε ξαφνικά το λαμπάκι. Και αναπήδησε η λέξη του Μπέλλα. Σκαντζόχοιροι βέβαια δεν κατοικοεδρεύουν στις θάλασσες της Αστυπαλιάς. Ζουν όμως και βασιλεύουν οι μικροσκοπικές τους απομιμήσεις, οι αχινοί!!!

Και για φαντάσου συγκίνηση. Να διαπιστώνεις πως η λέξη του Ομήρου που χάθηκε από την κοινή ελληνική λαλιά κατάφερε να επιζήσει όχι μόνο στο μικρό ηπειρώτικο χωριουδάκι μα ταξίδεψε και στην αντίπερα όχθη του Ιονίου!!!

Ίσως γι' αυτό, βρεγμένη από θάλασσα, να βάφτισε ρίτσιο και τον αχινό. Αν και η αρχική της σημασία αφορούσε το στεριανό σκαντζόχοιρο.

Τι κρίμα που τέτοια γλώσσα ταξιδεύτρα, όπως η ελληνική, θα γνωρίσει μια πρωτοφανή υποτίμηση από το Σεπτέμβρη. Μια υποτίμηση που πονάει περισσότερο και από την άλλη, την οικονομική. Και αφορά την επίσημη πλέον είσοδο της αγγλικής από την πρώτη δημοτικού στα σχολεία μας. Ταυτόχρονα με την πρώτη επαφή τους με τη μητρική τους γλώσσα τα ελληνόπουλα θα προσεγγίζουν και την αγγλική. Λάθος μέγα σύμφωνα με όλους τους ειδικούς και δίχως λογική εξήγηση η επιλογή των ταγών της εκπαίδευσης.

Αντίθετα οι περί τη γλώσσα επαΐοντες επιμένουν πως πρώτα πρέπει το παιδί να αποκτήσει γερές βάσεις της μητρικής του γλώσσας και μετά να διδαχθεί τις ξένες. Όχι μόνο για να μάθει καλύτερα τα ελληνικά μα αυτός είναι ο δρόμος να μάθει καλύτερα και τις ξένες γλώσσες.

Δυστυχώς στις μέρες μας ο δρόμος της παιδείας δεν είναι σαν το δρόμο του Πορκιουπίνου. Δεν είναι δρόμος ασημένιος που οδηγεί στο ουράνιο τόξο. Ένα βαρύ μολύβι επισκιάζει τα πάντα. Και απειλεί να συσκοτίσει σε μόνιμη βάση το μυαλό των παιδιών.

Η γλώσσα, και έλιωσε τα δάχτυλά του να τα γράφει αυτά ο Λιαντίνης, είναι βασικός παράγοντας όχι μόνο επικοινωνίας μα και ανάπτυξης της σκέψης του ανθρώπου. Και όσο φτωχότερη η γλώσσα τόσο και φτωχότερος και ο νους.

Μα φαίνεται βολεύει πολύ και αυτή η φτώχια. Κι ας μην την αναφέρει το μνημόνιο. Διότι πάνε δεκαετίες που ειπώθηκε:

Παράθεση :

«Ο ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος και γι' αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτισμικές του ρίζες. Τότε ίσως συνετισθεί. Εννοώ, δηλαδή, να πλήξουμε τη γλώσσα, τη θρησκεία, τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε κάθε δυνατότητά του να αναπτυχθεί, να διακριθεί, να επικρατήσει, για να μη μας παρενοχλεί στα Βαλκάνια, να μη μας παρενοχλεί στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, σε όλη αυτή τη νευραλγική περιοχή μεγάλης στρατηγικής σημασίας για μας, για την πολιτική των ΗΠΑ».

Δήλωση που λέγεται ότι ανήκει στον περιβόητο Χένρι Κίσινγκερ, το γερμανοεβραίο αμερικάνο πολιτικό...

Τι κι αν ο Ιός της Ελευθεροτυπίας κοπίασε να βγάλει πλαστή τη δήλωση; Εδώ βλέπουμε τον ίδιο το λύκο, τον ντορό του ψάχνουμε;

Μένει λοιπόν στους έλληνες δασκάλους να σηκώσουν το νέο βαρύ φορτίο σε τούτες τις άραχλες εποχές. Να μην αφήσουν να περάσει το σχέδιο είτε είναι του Κίσινγκερ είτε όποιου άλλου.

Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στην αμμουδιά του Ομήρου...

κατά πως έγραψε ο ποιητής. Και κατά πως πρέπει να διδάξουμε στους μαθητές μας. Τη γλώσσα μας και τα μάτια μας.

Ένα βαρύ φορτίο και της δικής μου μετακόμισης. Στις άλλες αμμουδιές της Ελλάδας. Από την Ιωνία στο Ιόνιο. Σε κείνη την αγνή ακόμη γωνιά της ελληνικής γης που επιμένει να κρατά στην ντοπιολαλιά της λέξεις ομηρικές.

Και μια και μιλήσαμε για Όμηρο...

Να τι κουβάλησα από το τελευταίο ταξίδι στην Ήπειρο. Ναι. Πάω και αφήνω εκεί κούτες και μετά φορτώνω άλλα...

Καθόμασταν ένα απογευματάκι στον κήπο με τον πατέρα. Και γυρνάει και με ρωτάει τι σημαίνει ατάλαντος.

Τον κοιτάω καλά καλά, με το μάτι του βοδιού και απαντώ τη γνωστή ερμηνεία. Αμ δε.

Η λέξη είναι ομηρική. Και το άλφα δεν είναι στερητικό μα αθροιστικό της ιδιότητας. Πώς λέμε δηλαδή (τουλάχιστον στην Ήπειρο) τον πολύ ψηλό αψηλό;

Ίδια και τον έχοντα πολλά τάλαντα τον λέμε ατάλαντο.

Για φαντάσου. Κι έψαχνα κι εγώ καιρό να ερμηνεύσω ένα όνομα και πολύ με μπέρδευε ένα άλφα στην αρχή. Έτσι πες μου όμως. Το άλφα δεν είναι πάντα στερητικό. Ενίοτε ενισχύει την έννοια του δεύτερου συνθετικού...

Να δώσω και ένα άλλο παράδειγμα και συνειρμό ταυτόχρονα; Λέμε μαύρος το επίθετο μα όταν μαυρίζω πολύ κάποιον χρησιμοποιώ το αμαυρώνω. Πχ η Ρεπούση αμαύρωσε την ιστορία των προσφύγων της Σμύρνης με το διαβόητο πλέον συνωστισμό της και όμοια πολλοί άλλοι αμαυρώνουν την ιστορία προσώπων που πολύ αγαπήσαμε...

Και θα ήθελα να παρατήσω τα πάντα και να στρωθώ όπως παλιά μπροστά στην οθόνη. Να γράφω και να διαβάζω και να ξαναγράφω και φυσικά να κάνω διαδρομές σε αγαπημένα μονοπάτια.

Μόνο που αυτό δε γίνεται. Και αναγκάζομαι να περπατάω από κούτα σε κούτα. Και να μαζεύω και τα τελευταία πραγματάκια στο διαμέρισμα.

Αχ, ευτυχώς δεν ήξερα μετακόμιση τι σημαίνει. Αλλιώς δε θα την είχα λάβει την απόφαση.

Δουλειά; Σαν σκλάβος. Να πηγαίνεις να ξαπλώσεις τρεις το πρωί και να πετιέσαι από το άγχος και να συνεχίζεις μέχρι τα χαράματα. Και να ιδρώνεις και να ξεϊδρώνεις και να πονάνε χέρια και πόδια και μέσες.

Ένα καλό σημειώνω. Τις άπειρες σακούλες που βγήκαν για τα σκουπίδια... Το ξεκαθάρισμα το αναγκαστικό του νοικοκυριού και την απομάκρυνση κάθε άχρηστου.

Και χρωστάω να ευχαριστήσω τη Μελίνα. Γιατί ήταν ο μόνος άνθρωπος πέρα από τους δικούς μου που μου έδωσε πολύτιμη βοήθεια σ' αυτό το γολγοθά.

Ευχαριστώ και τους άλλους, που προσφέρθηκαν να βοηθήσουν. Μα τέτοια μετακόμιση που κάνω δυστυχώς είναι άθλημα ατομικό... Ποιος άλλος να μπορέσει να βοηθήσει στο ξεκαθάρισμα τι μένει εδώ, τι φεύγει, τι πάει στον κάδο; Μόνο ο ίδιος μπορείς.

Τώρα είναι σχεδόν όλα έτοιμα. Και περιμένουν από βδομάδα το μεγάλο φορτηγό...

Έπειτα θα αρχίσει η αντίστροφη πορεία. Της τακτοποίησης στο καινούριο σπίτι. Και δε θα είναι και τόσο εύκολη. Υποψιάζομαι... Αν και όλα για μένα είναι καινούρια αφού άλλη μετακόμιση δεν είχα ξανακάνει.